تحليل اثرات و پيامدهاي الحاق روستا به شهر (مورد: روستاهاي الحاقي به شهر آمل)

Analyzing the impacts and consequences of village annexation to cities (A Case study of Amol city)

با ادامه رشد شهرها، فعاليت‌هاي شهري به‌صورت تدريجي به سمت مناطق روستايي گسترش مي‌يابد. در چنين شرايطي تحول در ساختار‌هاي اقتصادي، اجتماعي، محيطي و...در سكونت‌گاه‌هاي الحاق شده به‌ويژه روستاهاي پيراموني شهري ابعاد پيچيده‌اي را به خود مي‌گيرد. اين وضعيت در بسياري از كشور‌هاي دنيا و ايران همچنين در شهر آمل به وجود آمده است. در اين تحقيق به بررسي اثرات خزش شهري و پيامد‌هاي اقتصادي، اجتماعي-فرهنگي و محيطي-كالبدي در سه روستاي الحاقي به شهر آمل پرداخته‌شده است. جامعه آماري پژوهش ساكنان روستاهاي موردمطالعه و حجم نمونه براساس روش كوكران محاسبه شد. داده‌هاي موردنياز تحقيق به كمك تصاوير ماهواره‌اي لندست 4 و سنتينل 2 در دو مقطع زماني 1370 و 1400 و فنون سنجش‌ازدور و نيز تكميل پرسشنامه جمع‌آوري شد و تحليل داده‌ها با استفاده از آزمون تي تك نمونه‌اي و آزمون تحليل واريانس (آنوا) صورت گرفت. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد، با توجه به ميانگين كلي، روستاي شادمحل (3/03)، روستاي كلاكسر (2/99) و روستاي قرق (2/85) به ترتيب بالاترين و پايين‌ترين ميانگين را دارا مي‌باشند. آثار الحاق روستاهاي موردمطالعه به شهر آمل در بعد اقتصادي به‌طور نسبي مثبت بوده ولي در بعد اجتماعي-فرهنگي تأثيرات منفي را در پي داشته است. در بعد محيطي-كالبدي در نماگرهاي دسترسي‌ها تأثيرات مثبتي را در روستاهاي موردمطالعه مشاهده شد. اما نماگرهاي تغيير كاربري اراضي كشاورزي به مسكوني و تجاري از مهم‌ترين پيامد‌هاي منفي بعد محيطي-كالبدي الحاق روستا به شهر شناخته شد. همچنين نتايج نشان داد كه در بين ابعاد اقتصادي تفاوت معناداري بين سه روستا وجود ندارد ولي در بعد اجتماعي-فرهنگي و محيطي-كالبدي تفاوت معناداري بين سه روستا ديده مي‌شود.

Urban development usually takes place in suburban areas, where land is cheap and less controlled. As cities continue to grow, urban activities gradually expand to rural areas. In such circumstances, the transformation of economic, social, environmental structures, etc. in the annexed settlements, especially in the suburban villages, takes on complex dimensions. This situation has arisen in recent years in world and Iran as well as in the city of Amol. In this research, the effects of urban creep and economic, socio-cultural and environmental-physical consequences in three adjoining villages to Amol city have been investigated. The statistical population of the study was the residents of the studied villages and the sample size was calculated based on the Cochran method. The required data were collected using Landsat 4 and Sentinel 2 satellite images in 1991 and 1400 and remote sensing techniques as well as completing the research questionnaire and analyzing the data using one-sample t-test and analysis test. Variance (ANOVA) was performed. The results show that, according to the overall average, Shadmahl village (3.03), Klaksar village (2.99) and Gharq village (2.85) have the highest and lowest average, respectively. The effects of the annexation of the studied villages to the city of Amol have been relatively positive in the economic dimension but have had negative effects in the socio-cultural dimension. In the environmental-physical dimension, positive effects were observed in the access indicators in the studied villages. But indicators of land use change from agricultural to residential and commercial were recognized as the most important negative consequences of the environmental-physical dimension of the annexation of the village to the city. The results also showed that there is no significant difference between the economic dimensions between the three villages, but in the socio-cultural and environmental-physical dimensions, there is a significant difference between the three villages.