تبيين عوامل مؤثر بر تغييرات كاربري اراضي روستاهاي پيراشهري رشت

Explaining the factors affecting land use changes in suburban villages of Rasht

امروزه بحث‌ها و نگراني در مورد تغييرات كاربري زمين در جامعه روستايي به‌طورجدي مورد توجه قرارگرفته است. هدف اصلي از انجام اين پژوهش شناسايي عوامل تأثيرگذار بر تغييرات كاربري اراضي روستاهاي پيرامون شهر رشت است. در بخش اول از پژوهش جهت بررسي تغييرات كاربري اراضي در شهرستان رشت، از تصاوير ماهواره‌اي لندست استفاده شد. در بخش دوم با استفاده از تحليل‌هاي آماري عوامل مؤثر بر تغييرات كاربري اراضي تحليل شد. بر اين اساس 37 روستاي پيرامون اين شهر به‌عنوان نمونه موردي بررسي شدند. روش انجام پژوهش توصيفي ـ تحليلي بود. براي گردآوري اطلاعات از تكنيك پرسشنامه و براي تجزيه‌وتحليل اطلاعات نيز از روش‌هاي آماري استفاده شد. نتايج نشان داد در بين شاخص‌هاي مستقل اجتماعي، شاخص مهاجرپذير بودن روستا بيشترين شدت همبستگي و ارتباط را با تغييرات كاربري اراضي داشت. درواقع با افزايش تعداد مهاجران ورودي به روستا، ميزان تغييرات كاربري اراضي روستايي نيز افزايش يافت. در بين شاخص‌هاي مستقل اقتصادي، شاخص‌هاي كمبود آب كشاورزي و متنوع شدن اقتصاد روستا بيشترين شدت همبستگي و ارتباط را با تغييرات كاربري اراضي داشت. در بين شاخص‌هاي مستقل كالبدي، شاخص نزديكي به شهر بيشترين شدت همبستگي و ارتباط را با تغييرات كاربري اراضي داشت. درواقع با نزديكي روستا به شهر، ميزان تغييرات كاربري اراضي روستايي نيز افزايش داشت. بررسي همبستگي ميان شاخص‌هاي مستقل محيطي و تغييرات كاربري اراضي نشان داد كه شاخص‌هاي ظرفيت‌هاي گردشگري روستا و مساعد نبودن زمين‌هاي روستا براي كشاورزي بيشترين همبستگي و رابطه بسيار قوي با تغييرات كاربري اراضي روستا داشتند. در بين شاخص‌هاي مستقل نهادي - مديريتي، شاخص نبود قانون كارآمد بيشترين شدت همبستگي و ارتباط را با تغييرات كاربري اراضي داشت.

Today, discussions and concerns about land use change in rural communities have received serious attention. The main purpose of this study is to identify the factors affecting land use change in villages around Rasht. Accordingly, 37 villages around the city were surveyed as a case study. The research method was descriptive-analytical. Questionnaire technique was used to collect information and statistical methods were used to analyze the information. The results showed that among the independent social indicators, the rural migration index had the highest intensity of correlation and relationship with land use change. In fact, with the increase in the number of immigrants entering the village, the rate of rural land use change also increased. Among the independent economic indicators, the indicators of agricultural water shortage and rural economic diversification had the highest intensity of correlation and relationship with land use change. Among the independent physical indicators, the index of proximity to the city had the highest intensity of correlation and relationship with land use changes. In fact, with the proximity of the village to the city, the rate of rural land use change also increased. The study of the correlation between independent environmental indicators and land use changes showed that the indicators of rural tourism capacities and unfavorable rural lands for agriculture had the highest correlation and a very strong relationship with rural land use changes. Among the independent institutional-managerial indicators, the index of lack of efficient law had the highest intensity of correlation and relationship with land use changes.