تبيين جايگاه تاريخ نگاري و تاريخ نگري ابوالقاسم سحاب تفرشي در عصر پهلوي اول

Explaining the position of Historical perspective & Historiography of Abol-Qassem Tafreshi Historian of the first Pahlavi period

ابوالقاسم سحاب تفرشي از فرهيختگان اواخر عهد قاجار و عصر پهلوي اول بوده است. در كارنامه علمي و ادبي سحاب آثار بسيار متنوعي وجود دارد، متوني مانند درسنامه ­هاي فني و رياضي دارالفنون، اولين نمونه­ ها از نگارش­هاي جديد ايرانيان درباره تاريخ حيات امامان شيعه، شرح حال نويسي نامداران تاريخ اسلام به زبان فارسي با الهام از شرح حال­ هاي كلاسيك عربي مانند تأريخ الإسلام ذهبي، فرهنگ لغت فرانسه به فارسي و اولين نمونه هاي پيشتازانه براي شناخت وضع معاصر كشورهاي اسلامي. سحاب در تاريخ­نگاري بيشتر به تاريخ اسلام به ويژه تاريخ ائمۀ اطهار پرداخته كه به صورت شرح حال نويسي است. اصلي ترين ويژگي­ هاي تاريخ نگري سحاب، توجه به تاريخ اسلام و تاريخ تشيع است. سحاب در علت تأليف كتب تاريخ ائمه به ارادت خاص خود به آنان اشاره دارد. وي فرزند زمانه­اي است كه افكار و تمايلات ضد اسلامي و باستان گرايي و ناسيوناليسم در ميان آن دوره رواج داشت و اين افكار از سوي حاكميت نيز حمايت مي ­شد، اما سحاب با وجود برخورداري از عقايد عميق اسلامي، گرايش بسياري به پيشرفت كشور­هاي اسلامي به سبك اروپائيان داشت. مسئلۀ اصلي پژوهش اين است كه جايگاه تاريخ­ نگاري و تاريخ‌نگري ابوالقاسم سحاب تفرشي را مورد بررسي قرار داده باشد. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصيفي-تحليلي و با تكيه بر اسناد و منابع كتابخان ه­اي، به بررسي مولفه­ هاي تاريخ­ نگاري و ويژگي­ هاي تاريخ­ نگري مي ­پردازد.

Abol-Qassem Tafreshi was one of the intellectuals of the late Qajar period and the first Pahlavi era. Sahab's scientific and literary record includes a wide variety of works, such as technical and mathematical textbooks of the Dar al-Fonun, the first examples of new Iranian writings on the life history of Shiite Imams, and biographies of famous Islamic historians in Persian inspired by Sharh. Classical Arabic modes such as Tarikh al-Islam Zahabi, The French-Persian dictionary and the first leading examples for understanding the contemporary situation of Islamic countries, Sahab in historiography focuses more on the history of Islam, especially the history of the Imams It is writing. In selecting the sources of the Islamic era with the focus on Shiite books, he has also used Sunni sources in compiling these books among these various works, there are works with a more historical approach or nature. The main features of Sahab Historiography are the history of Islam and the history of Shiism. Sahab refers to the special devotion to the Imams in compiling the history books of the Imams (as). He is the son of a time when anti-Islamic, antiquarian and nationalist ideas and tendencies were prevalent in that period and were also supported by the government, but Sahab, despite having deep Islamic beliefs, has a great tendency to develop countries. It was European in the style of the Europeans. The main issue of the research is to examine the position of historiography and historiography of Abolghasem Sahab Tafreshi Using the descriptive-analytical method and relying on library documents and resources, the presentation examines the components of historiography and the characteristics of historiography.