سياست‌گذاري زباني و جايگاه زبان فارسي در سياست‌هاي زباني جمهوري اسلامي ايران

فارسي در جايگاه زبان ملي نقش برجسته‌اي در پيوند گذشته، حال و آينده‌ي ايرانيان دارد و اين امر گواه نقشي تاريخي و سياسي براي اين زبان است؛ اما زبان فارسي امروزه با مشكلات و چالش‌هايي روبه‌رو است كه اگر به‌درستي شناسايي و چاره‌جويي نشوند، سبب خدشه‌دار شدن هويت ملي و ضربه به تداوم سنت ملي ايرانيان خواهد شد. ازاين‌رو است كه مسئله‌ي حفظ و گسترش زبان فارسي به‌عنوان يكي از مهم‌ترين مؤلفه‌هاي هويت ملي در شماري از مهم‌ترين اسناد بالادستي ازجمله قانون اساسي، سند چشم‌انداز، قانون‌هاي برنامه توسعه، سند جامع علمي كشور و... موردتوجه قرارگرفته و سياست‌هايي براي نيل به آن تدارك ديده شده است؛ اما با وجود طراحي و تدوين سياست‌هاي چندي در اين زمينه، اجراي اين سياست‌ها در رسيدن به اهداف خود با كاستي‌هايي مواجه و در كسب نتايج رضايت‌بخش ناتوان بوده‌اند. بدين‌سان هدف اين مقاله از طريق اين پرسش كه رويكرد و نحوه‌ي اجراي خط‌مشي‌هاي مرتبط با زبان فارسي چه تأثيري بر عدم كسب نتايج رضايت‌بخش و ناكامي سياست‌هاي زباني داشته است، نشان دادن عوامل ناكامي اجراي اين سياست‌ها مبتني بر تجربيات برنامه پنجم توسعه است. روش مورداستفاده در اين مقاله كه داده‌هاي آن از منابع اسنادي و كتابخانه‌اي جمع‌آوري گرديده است، روش تحليل مضمون است. نتيجه نهايي اين پژوهش اين است كه مسائل و مشكلات پيش‌روي زبان فارسي از جنس مسائل بدخيم هستند، همچنين شيوه‌ي اجراي سياست‌هاي مربوط به زبان فارسي بر رويكردي دستوري استوار بوده‌اند كه همين امر منجر به ناكامي سياست‌گذاري زبان ملي در نيل به اهداف خود گرديده است.