حمايت از شهود و مخبرين در جرم يابي جرايم سازمان يافته با رويكرد تطبيقي

زمينه و هدف: استفاده از شهود و مخبران از جمله روش‌هاي كم‌هزينه و مؤثر در جرم‌يابي جرائم سازمان‌يافته است. براي ارتقاي مشاركت در پيشبرد عدالت كيفري، شهود و مخبرين جرائم به حمايت‌هاي لازم نياز دارند. اين مقاله با هدف شناسايي حقوق و اقدام‌هاي حمايتي افشاگران جرائم سازمان‌يافته با تأكيد بر شهود و مخبرين و تبيين جايگاه حفاظت و حمايت از آنان بر اساس موازين قانوني انجام شده است. روش‌شناسي: مقاله‌ حاضر از نظر هدف كاربردي و با روش توصيفي تحليلي انجام شده است. اطلاعات مورد نياز با مطالعه‌ منابع كتابخانه‌اي به‌ويژه اسناد جهاني و قوانين نظام‌هاي حقوقي مختلف و با ابزار فيش‌برداري جمع‌آوري و تحليل شده است. يافته‌ها و نتيجه‌گيري: حمايت از شهود و مخبرين، در نظام‌هاي حقوقي و اسناد بين‌المللي مورد توجه قرار گرفته است. تمهيدهاي حمايتي نه‌تنها در تغيير اقامتگاه و هويت و امثال آن مطرح است، بلكه اقدام‌هايي در زمان دادرسي نيز براي شناسايي‌نشدن آنها از سوي متهمان پيش‌بيني شده است. رويه‌ قضايي در كشورهاي مختلف اروپايي مبيّن اين مطلب است كه در بيشتر مواقع، مقامات پليس مي‌توانند نام مخبر را براي مقامات قضايي فاش نكنند. در قوانين ايران به برخي اقدام‌هاي حمايتي از افشاگران جرائم، از قبيل مواجهه‌نكردن حضوري بين شاهد و مطلع با شاكي يا متهم، خودداري از افشاي اطلاعات مربوط به هويت، محل سكونت يا فعاليت شاهد يا مطلع، استماع اظهارات شاهد يا مطلع در خارج از دادسرا با وسايل ارتباط از راه دور، پرداخت هزينه‌ اياب و ذهاب، جبران ضرر و زيان و... توجه شده است.