تبيين زمينه‌هاي روابط ژئوپليتيكي در منطقه خليج فارس

Explaining the contexts of geopolitical relations in the Persian Gulf region

روابط ژئوپليتيك روابط ميان واحدهاي سياسي بر اساس زمينه وبسترهاي جغرافيايي است. مقياس‌ها در روابط ژئوپليتيك در سه سطح بين‌المللي، منطقه‌اي و جهاني قرار دارد. اين پژوهش با شيوه توصيفي- تحليلي سعي در شناسايي مهم‌ترين بسترها و زمينه‌هاي روابط ژئوپليتيك ميان واحدهاي سياسي در مقياس منطقه‌اي خليج‌فارس دارد. شناسايي بسترها و زمينه‌هاي روابط كشورهاي واقع در منطقه خليج فارس بدليل جايگاه ژئوپليتيك و ژئواكونوميكي اين منطقه در ساختار قدرت جهاني از اهميت بالايي برخوردار است. در اين پژوهش ابتدا نظريه‌ها و رويكردهاي روابط مورد بررسي قرار گرفته و فصل مشترك آن‌ها در راستاي شناسايي زمينه‌هاي تاثيرگذار بر روابط كشورها استخراج گرديده است و سپس اين مولفه‌ها در ارتباط با خليج‌فارس پياده سازي شده است. نتايج حاصل از پژوهش نشان مي‌دهد كه مهم‌ترين بسترها و زمينه‌هاي روابط ژئوپليتيك ميان كشورها در منطقه خليج‌فارس در چهار بعد هيدروپليتيك، ژئوپليتيك، ژئواكونوميك و ژئوكالچر قرار دارد. مهم‌ترين بسترهاي تاثيرگذار بر روابط كشورها نيز شامل موقعيت ژئوپليتيكي منطقه، ادعاهاي سرزميني كشورهاي منطقه نسبت به يكديگر، ايدئولوژيك‌گرايي موجود در منطقه، ساختار ژئوپليتيك دو قطبي، رويكرد امنيتي متعارض كشورها، كمبود آب و رودخانه‌ها مرزي مشترك، كدهاي ژئوپليتيك متعارض، رقابت براي هژموني منطقه‌اي ميان ايران و عربستان، عدم توافق در برخي از مرزهاي دريايي مشترك، وجود تنگه استراتژيك هرمز، وزن ژئوپليتيك نابرابر كشورهاي منطقه، عدم موفقيت در شكل‌گيري يك سازمان منطقه‌اي جامع، پيوندهاي مذهبي و قومي ميان كشورهاي منطقه قرار دارد.

Geopolitical relations are the relations between political units based on the context of geographical web sites.This descriptive-analytical study tries to identify the most important settings and contexts of geopolitical relations between political units at the scale of the Persian Gulf regions. Identifying the contexts and fields of relations between the countries located in the Persian Gulf region is of great importance due to the geopolitical and geo-economic position of this region in the structure of world power. In this research, first the theories and approaches of relations have been studied and their common chapter has been extracted in order to identify the areas affecting the relations of countries and then these components have been implemented in relation to the Persian Gulf. The results of the research show that the most important contexts and fields of geopolitical relations between the countries in the Persian Gulf region are in four dimensions: hydro-political, geopolitical, geo-economics and geo-culture. The most important factors influencing the relations between countries include the geopolitical position of the region, territorial claims of the countries in the region to each other, ideological orientation in the region, bipolar geopolitical structure, conflicting security approaches, water shortages and common border rivers, geopolitical codes Conflict, competition for regional hegemony between Iran and Saudi Arabia, disagreement on some common maritime borders, existence of the Strait of Hormuz, unequal geopolitical weight of the countries in the region, failure to form a comprehensive regional organization, religious and ethnic ties have located among the countries of the region.