رابطه استقلال در كار و رفتارهاي مدني سازماني با توجه به نقش ميانجي‌گر تعادل كار-خانواده

The Relationship between Job Autonomy and Organizational Citizenship Behaviors, Considering the Mediating Role of Work-Family Balance

اين پژوهش با هدف تعيين نقش ميانجي‌گري تعادل كار-خانواده در رابطه بين استقلال در كار و رفتارهاي مدني سازماني طراحي و اجرا گرديد. روش پژوهش توصيفي و از نوع رابطه‌اي بود. جامعه آماري اين پژوهش كليه كاركنان يك سازمان دولتي در شهر اصفهان بود كه در نيمه دوم سال 1392 در اين سازمان مشغول به كار بودند. تعداد 150 نفر از اعضاي جامعه آماري به شيوه نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌اي انتخاب شدند. ابزارهاي به كار رفته شامل پرسشنامه تعادل كار خانواده (كارلسون، 2009)، پرسشنامه رفتار مدني سازماني (ويليامز، 1991) و پرسشنامه ويژگي‌هاي شغلي (سيمز، 1976) است كه ويژگي‌هاي روان‌سنجي آن‌ها مطلوب به دست آمد. پايايي اين پرسشنامه‌ها با استفاده از آلفاي كرونباخ برابر با تعادل كار-خانواده 0/832، رفتار مدني سازماني معطوف به فرد 0/612 رفتار مدني سازماني معطوف به سازمان 0/697 و استقلال در كار 0/606 به دست آمد. براي تجزيه و تحليل داده‌هاي اين پژوهش از الگو‌سازي معادلات ساختاري (SEM) استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه تعادل كار-خانواده ميانجي كامل رابطه بين استقلال در كار با رفتار مدني سازماني معطوف به فرد مي‌باشد. در حالي‌كه اين متغير ميانجي‌كننده جزيي استقلال و رفتار مدني سازماني معطوف به سازمان است. در يك نتيجه‌گيري كلي مي‌توان بيان نمود كه با افزايش استقلال، افراد توانايي بيشتري در برقراري تعادل وظايف شغلي و خانوادگي پيدا كرده و در نتيجه ميزان رفتارهاي مدني سازماني بيشتري مي‌شود.

The aim of present research was to investigate the mediating role of work-family balance in the relationship between job autonomy and organizational citizenship behaviors. The research methodology was of descriptive and correlational type. The statistical population comprised all employees in a governmental organization in Isfahan. Using stratified random sampling method, 150 employees were selected from the statistical population. The research tools included Work-Family Balance, Organizational Citizenship Behaviors and Job Characteristics Questionnaires. Structural equation modeling (SEM) was used for data analysis. The results showed that work-family balance plays a complete mediating role in the relationship between job autonomy and employee-oriented organizational citizenship behaviors, while this variable partially mediated the relationship between job autonomy and organization-oriented organizational citizenship behaviors. This research suggests that job autonomy leads to work-family balance and in this way resulting in increasing organizational citizenship behaviors.