نقش وام‌واژه‌ها در گويش هزارگي: گفتمان كاوي رمان ملكه باميان طبق الگوي فن‌ليوون

An Analysis of Common Functions of Reduplication in a Number of Languages and Dialects of Iran

«زبان»، «فرهنگ» و «كنشگران اجتماعي» اصلي­ترين مولفه ­هاي هويتي در ادبيات معاصر هستند. در رمان خودزندگينامه­اي ملكه باميان(1399)، معصومه حليمي مخاطبان پارسي­زبان را با گويش ­هاي هزارگي و ايراني از اين زبان كهن آشنا مي‌سازد. هدف از اين پژوهش بررسي ساختاري گويش هزارگي در رمان ملكه باميان و كشف ديدگاه­ هاي ايدئولوژيكي نويسنده بر مبناي الگوي تحليل گفتمان فن‌ليوون است. روش پژوهش به صورت توصيفي-تحليلي با استفاده از منابع كتابخانه­اي است. داده ­هاي پژوهش بر پاية مولفه ­هاي هشت­گانة فن‌ليوون (2008) تحليل مي‌شوند و بسامد آن‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS 25 و بر مبناي آزمون خي­دو مشخص مي‌شود. اين جستار درصدد پاسخگويي به اين پرسش­ها است كه عناصر ساختاري گويش­هاي هزارگي و ايراني زبان پارسي تا چه ميزان با يكديگر تطابق دارند؟ همپوشاني مولفه­ هاي هشت ­گانة الگوي گفتمان­كاوي فن‌ليوون با محتواي مضموني رمان ملكه باميان به چه اندازه است؟ فرضية اصلي اين پژوهش آن است كه با توجه به پيشينة­­ تاريخي بخش هزاره­جات افغانستان، ميزان وام­واژه‌هاي تركي در گويش هزارگي بيش از ساير وام‌واژه ­ها است. يافته ­هاي پژوهش نشان مي­دهند كه در سطح زباني ميان وام­واژه­هاي تركي در گويش هزارگي و ساير وام­واژه­ها تفاوت معناداري وجود دارد. وام­ واژه­ هاي تركي از بسامد و فراواني بالاتري نسبت به بقيه برخوردار هستند كه نشان‌گر تاثيرپذيري بالاي گويش هزارگي از زبان تركي است. اين پژوهش در سطح محتوايي تكية بيش‌تري بر مولفة« نام‌دهي» دارد و كنش­گران اجتماعي را بر مبناي فرهنگ شيعي باميان به صورت عام يا خاص بازنمايي مي‌كند. اين مطالعه با بهره­ گيري از دو گويش گامي ارزش‌مند در جهت پاسداري از زبان پارسي برداشته است.

In this study, based on data obtained from a number of languages and dialects of Iran (as well as a number of languages out of Iran) the process of reduplication has been investigated and analyzed in framework of the views of Inkelas and Zoll (2005). The main purpose of this research is to answer these questions: What are the main functions of reduplication in Iranian languages and dialects? 2) What kind of explanation can be given for the common functions of reduplication in different languages? To answer these questions, after raising the issue and stating the research methodology, first the literature is reviewed, then the research data are examined and analyzed, and finally a series of discussions and conclusions are given. Analyses and discussions in the article show that in the languages and dialects studied, reduplication is used to add different meanings to the base. The study also shows that nominalization is another common function of reduplication in Iranian languages and dialects. In addition, in the data analysis section, it has been argued that within the framework of Inkelas and Zoll, it is not possible to provide a satisfactory explanation for some of the data, and therefore it is necessary that this pattern be reorganized in a way that be able to explain more types of reduplication. In explaining the phenomenon of duplication, it has been argued that paying attention to the relationship between form and meaning in duplication is very helpful. Also, through the presentation of some data and their analysis, it has been said that binary structures based on onomatopoeia, can also be considered as forms of reduplication.