كليدواژه :
تصغيرسازي , رده‌شناسي , سلسله‌مراتب جانداري , گونة لري خرم‌آبادي , وند مصغرساز
چكيده فارسي :
تصغيرسازي (كوچك سازي) فرآيندي شناختي- مفهومي است كه در همه زبان ها وجود دارد و از رهگذر آن معناي اصلي كوچك بودن در ابعاد و معاني ضمني ديگر به يك صورت زباني افزوده مي شود. هدف از پژوهش حاضر تحليل رده شناختي عناصر مصغرساز و راهكارهاي تصغيرسازي در گونه لري خرم آبادي است. در راستاي اين هدف بر مبناي آراي اشنايدر (2003) و اشتكايور و همكاران (2012) به تحليل كاركردهاي معنايي و كاربردشناسي اين عناصر پرداخته مي شود. همچنين با نگاهي به شيوه هاي مختلف تصغيرسازي در زبان هاي دنيا، رده زباني مناسب را براي اين عناصر مشخص و برخي تفاوت ها و شباهت هاي اين گونه با زبان فارسي برشمرده مي شود. روش پژوهش توصيفي-تحليلي است و داده هاي پژوهش از طريق مصاحبه و گفت وگو با گويشوران بومي و همچنين متون گفتاري و نوشتاري موجود استخراج شده اند. يافته ها نشان مي دهند كه گونه لري خرم آبادي علاوه بر راهكارهاي تصغيرسازي نحوي و معنايي، از چهار پسوند مصغرساز “-ula”، “-ila”، “-ak”، “-ča”، دو پيشوند” “tila- و “kola-” و همچنين از سه راهكار ساخت واژي «تركيب»، «تصغيرسازي مضاعف» و «تكرار» بهره مي گيرد. نتيجه اين كه در اين گونه زباني عامل «سلسله مراتب جانداري» بر افزودن انواع عناصر مصغرساز به پايه هاي مختلف و معناي واژه حاصل، از جمله تصغير/ كوچك بودن، شباهت، همراهي، نسبت/ رابطه و غيره و همچنين ساير معاني ضمني و كاربردشناختي مانند تحبيب، تحقير و دلسوزي كاملا موثر است. به سخن ديگر، سلسله مراتب جانداري به صورت متوازي با پيوستار ميزان به كارگيري شيوه ها و راهكارهاي مختلف تصغيرسازي مرتبط است.
چكيده لاتين :
Diminution is a cognitive-conceptual process that exists in all languages, through which a core meaning of “smallness” and other connotative meanings are added to a linguistic form. The present research aims to conduct a typological investigation of the different strategies of diminution in the Luri variety of Khorramabad. To this end, based on the views Schneider (2003) and Štekauer et al. (2012), the semantic and pragmatic functions of these diminutive elements were analyzed. Besides by looking at different ways of diminution in the languages of the world, the appropriate language typology for these elements was identified and some differences and similarities of Luri variety with Persian language were enumerated. The research method was descriptive-analytic and the data were collected through interviews and conversations with native speakers of this variety as well as exploring spoken and written texts. The results showed that in addition to the syntactic and semantic diminution strategies, Luri Khorramabadi variety had the four diminutive suffixes "-ula", "-ila", "-ak", " –ča ", two prefixes "tila-", "kola-" and three morphological strategies including “compounding”, “double diminution” and “repetition” were also used. Furthermore, it was found that the "animacy hierarchy" affected not only the diminutive elements joining various bases, but also the meaning construction of the resulting words, such as “smallness”, “similarity”, “accompaniment”, “relation”, as well as other implicit and pragmatic meanings such as “affection”, “contempt”, and “sympathy”. In other words, it was revealed that the “animacy hierarchy” was in parallel with the continuum of various diminution strategies employed in Luri.
