برآورد كشش‌هاي درآمدي مخارج سلامت پنجك‌هاي درآمدي و نابرابري توزيع مخارج سلامت

زمينه و هدف: تعيين كشش‌هاي درآمدي مخارج سلامت خانوار به‌خصوص براي دهك‌هاي درآمدي منجر به اتخاذ سياست‌هاي مناسب براي كنترل و مديريت مخارج سلامت بين دهك‌هاي درآمدي مي‌شود. لذا هدف اصلي اين مطالعه برآورد كشش‌هاي درآمدي مخارج سلامت خانوار شهري به تفكيك پنجك‌هاي درآمدي و همچنين محاسبه ميزان نابرابري توزيع مخارج سلامت خانوار شهري ايران بود. روش پژوهش: مطالعه توصيفي تحليلي و كاربردي حاضر به‌صورت مقطعي با روش دومرحله‌اي هكمن در نرم‌افزار Stata 16 در سال 1400 انجام شد. حجم نمونه شامل 16,943 خانوار شهري مركز آمار ايران بود و اطلاعات موردنياز اين مطالعه از داده‌هاي خام بخش‌هاي مختلف پرسش‌نامه هزينه و درآمد خانوارهاي شهري استخراج شد. سنجش نابرابري مخارج سلامت با شاخص‌هاي ضريب جيني، رابين‌هود و هرفيندال هرشمن صورت گرفت. يافته‌ها: نتايج نشان داد كشش درآمدي مخارج سلامت براي كل حجم نمونه برابر با 0/31 و براي پنجك اول، دوم و پنجم به ترتيب برابر با 0/28، 0/66 و 0/36 بود. مقدار شاخص‌هاي ضريب جيني، رابين‌هود و هرفيندال هيرشمن به ترتيب برابر با 0/240، 0/272 و 0/231 بود. افزايش تحصيلات پدر و مادر، درآمد خانوار، داشتن كودك زير ۷ سال و داشتن خانه شخصي تأثير مثبت و اشتغال مادر تأثير منفي برافزايش مخارج سلامت خانوار داشت. نتيجه‌گيري: سلامت يك كالاي ضروري براي خانوارهاي شهري ايران و همچنين براي پنجك‌هاي درآمدي بود لذا اتخاذ سياست‌هاي باز توزيعي جهت حمايت از خانوارها به‌خصوص خانوارهاي 2 پنجك پايين درآمدي پيشنهاد مي‌گردد. نتايج شاخص‌هاي نابرابري بيانگر وجود نابرابري در توزيع مخارج سلامت بود. لذا ارتقاي طرح‌هاي بيمه‌هاي درماني به نفع دهك‌هاي پايين درآمدي، افزايش پوشش خدمات ضروري درماني و دريافت حق بيمه بر اساس توانايي پرداخت پيشنهاد مي‌شود.