فرايند تكرار در گويش شوشتري: نظرية بهينگي

Reduplication in Shushtari Dialect: Optimality Theory

حوزه ساخت‌واژه با ساختار دروني كلمات سروكار دارد و واژه‌سازي از مباحث مهم آن به شمار مي‌رود. يكي از فرآيندهاي زايا و زيرشاخة واژه‌سازي، فرايند ساخت‌واژه تكرار است. از آن‌جايي كه فرايند تكرار در بيش‌تر زبان‌هاي بشري ديده مي‌شود، از ديدگاه‌ها و نظريه‌هاي مختلفي تحليل و تبيين شده است. نظرية بهينگي يكي از اين نظريه‌ها است كه در پي كشف مشتركات زبان‌ها وگويش‌هاي گوناگون است. پژوهش حاضر نيز به تحليل و توصيف فرايند تكرار در گويش شوشتري، يكي از زيرشاخه‌هاي گويش بختياري و متعلق به زبان‌هاي ايراني نو جنوب غربي، در چارچوب نظرية تناظر بهينگي مي‌پردازد. در اين مطالعه روش پژوهش توصيفي-‌‌تحليلي است و داده‌هاي زباني از متون و واژه‌نامه‌‌هاي گويش شوشتري و همچنين گفت‌وگوهاي روزمره گويشوران شوشتري گردآوري شده‌اند. در تحليل داده‌ها از شم زباني يكي از مولفين كه خود گويشور بومي است، استفاده شده است. تحليل داده‌ها حاكي از آن است كه در گويش شوشتري فرايند تكرار كامل افزوده و ناافزوده قابل مشاهده است و تكرار كامل افزوده خود نيز بر دو نوع مياني و پاياني تقسيم مي‌شود. فرايند تكرار ناقص نيز به دو صورت پيشوندي و پسوندي در گويش شوشتري ديده مي‌شود. در ادامه محدوديت‌هاي مرتبط با هر كدام از فرايندها شناسايي شده و با توجه الگوي ساختاري هر يك در تابلوهاي بهينگي رتبه‌بندي شده‌اند. يافته‌هاي اين جستار كارآمدي نظرية بهينگي در تحليل انواع فرايند تكرار را نشان مي‌دهند. بر اساس يافته‌ها مي‌توان به اين امر نيز پي برد كه چگونه در ساخت انواع متفاوت فرايند تكرار در شوشتري از محدوديت‌هاي خاص پايايي و نشانداري، با سلسه‌مراتب ويژه پيروي مي‌شود.

Word-formation is vital issue in morphology and reduplication has been one of the productive sub-branches in word-formation domain. Since reduplication is found in most human languages, it has been analyzed and explained from different theories and perspectives. Optimality Theory is one of these theories that seeks to explore the commonalities of different languages and dialects. The present study also analyzes and describes reduplication process in Shushtari dialect, one of the sub-branches of Bakhtiari dialect belonging to the New Iranian southwestern languages, within the Optimal Correspondence Theory framework. The research methodology was descriptive-analytical and linguistic data were gathered from Shushtari Dialect texts, dictionaries as well as daily conversations of the NORM speakers of Shushtar. In data analysis, one of the authors who was a native speaker of this dialect also used her own knowledge. The data analysis indicated in Shushtari, reduplication was divided into different kinds of total and partial reduplication and total reduplication itself was divided into two types, middle and final. Partial reduplication process was also seen in both prefix and suffix forms in Shushtari dialect. Then, the limitations related to each of the processes were identified and according to the structural patterns, the related constraints of each process were identified and ranked in in the optimality tables. The findings of the present paper showed the efficiency of Optimality Theory in the analysis of various kinds of reduplication. Based on the findings, it was also found how in formation of various types of reduplication in Shushtari dialect, the specific markedness and faithfulness constraints were followed by a special hierarchy in this process.