بررسي تنوع جمعيت‌هاي علف‌باغ (Dactylis glomerata L.) از نظرعملكرد علوفه، توليد بذر و صفات مرتبط در شرايط آب و هوايي تبريز

Evaluation of variation in Dactylis glomerata L. Populations in terms of yield and related traits under climatic conditions of Tabriz

علف باغ (Dactylis glomerata L.) گياه علوفه­ اي و مرتعي چندساله دگرگرده­افشان متعلق به تيره گندميان است كه براي احياي مراتع، احداث چراگاه و توليد علوفه مناسب مي­باشد. اين پژوهش با هدف بررسي تنوع ژنتيكي جمعيت­ هاي علف باغ با استفاده از نشانگرهاي مورفولوژيكي جهت شناسايي ژنوتيپ­ هاي پرمحصول اجرا گرديد. براي اين منظور 25 جمعيت علف­ باغ براساس طرح آزمايشي بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي واقع در تبريز، در سال­هاي زراعي 97-1396 مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج به­ دست آمده از تجزيه واريانس، اختلاف معني­ داري در صفات مورد بررسي بين جمعيت­ ها نشان داد كه بيانگر تنوع ژنتيكي بالا بين جمعيت­ ها بود. بر اساس نتايج مقايسه ميانگين­ ها، جمعيت­ هاي G2،G5 ،G14 ،G16 ،G18 ،G19 ، G24 و G25 با 312 تا 342 گرم در بوته (معادل 73/8 تا 57/9 تن در هكتار) بيشترين عملكرد علوفه خشك ساليانه و جمعيت­ هاي G7، G8، G2 و G16 با 27 تا 35 گرم در بوته (معادل 756 تا 980 كيلوگرم در هكتار) بيشترين توليد بذر به عنوان جمعيت­ هاي برتر شناسايي شدند. جمعيت G2 از شاهرود و جمعيت G16 از اصفهان دو جمعيت برتر از نظر عملكرد بذر و علوفه معرفي شدند. تجزيه خوشه ­اي با استفاده از صفات بررسي شده جمعيت­ها را در چهار گروه دسته­ بندي كرد كه گروه سه با تعداد هفت جمعيت اكثر جمعيت­هاي برتر را در خود جا داد. در اين مطالعه بيشترين فاصله ژنتيكي مربوط به جمعيت‌هاي گروه­هاي يك و سه بود كه براي توليد ارقام تركيبي بايستي گياهان والديني براي تلاقي‌ پلي­كراس را از بين اين جمعيت‌ها انتخاب كرد.

Orchardgrass (Dactylis glomerata L.) is a perennial forage grass, wind-pollinated and out-crossing that belongs to the Poaceae family, which is used for pasture, rangeland renovation and hay production. The aim of this study was to investigate the genetic diversity of D. glomerata populations using morphological markers to identify high yielding populations. For this purpose, 25 populations of D. glomerata were sown on a randomized complete block design with three replications in the research farm of the Agricultural Biotechnology Research Institute in Tabriz in the 2018-2019 cropping year. The results obtained from the analysis of variance showed a significant difference in the studied traits, indicating high genetic diversity among populations. Based on the mean comparison results, G2, G5, G14, G16, G18, G19, G24 and G25 populations with 312-342 g/plant (equal to 8.73 to 9.57 ton/h) in terms of forage yield and G7, G8, G2 and G16 with 27-35 g/plant (equal to 756 to 980 kg/h) in terms of seed yield were identified as the best populations. Therefore, G2 population from Shahroud and G16 population from Isfahan were the two top populations in terms of seed and forage yield. Cluster analysis was performed and populations were classified into four groups based on the studied traits. The cluster3 with seven members included most of the top populations. In this study, the highest genetic distance was related to the populations of clusters 1 and 3. In order to produce synthetic cultivars, the parental plants for polycross should be selected from these groups