مشخصه هاي جغرافيايي-همديدي واچرخند عربستان در روزهاي بارش سنگين برروي ايران

واچرخند عربستان از جمله مهمترين اركان گردش جو منطقه جنوبغرب آسيا و موثر بر بارش ايران است. در اين تحقيق ويژگيهاي جغرافيايي (موقعيت) و همديد آن (شدت، شكل و ارتباط با ديگر سامانهها) در ارتباط با بارشهاي سنگين دوره سرد و بارشي ايران (اكتبر تا مارس) بررسي شد. به‌اين منظور از دادههاي تحليل مجدد ERA interim تراز 850 هكتوپاسكال (2010-1981) استفاده گرديد. ابتدا بارشهاي سنگين (بيش از 30 ميليمتر) استخراج شد. سپس ويژگيهاي واچرخند (ذكر شده در بالا) در روزهاي بارشي مشخص شد. نتايج نشان داد كه موقعيت استقرار مراكز واچرخند عربستان در تراز 850 هكتوپاسكال پراكنده بوده و محدوده طولجغرافيايي50 تا 74 درجه شرقي را دربرگرفته است. بيشترين فراواني تمركز مراكز واچرخند در دو محدوده ساحل جنوبشرق شبهجزيره عربستان و درياي عرب مشاهده شد. شكل گسترش (جهت) مراكز واچرخندي بيشتر شرقي-غربي (10 مركز) بوده است. اين الگوي استقرار و گسترش واچرخند، مناسبترين شرايط براي بارش به‌ترتيب در جنوبغرب و غرب بوده است. گسترش شرقي-غربي واچرخند و استقرار بر روي درياي عرب و جنوبشرق شبهجزيره عربستان و اندركنش آن با سامانه‌هاي چرخندي بادهاي غربي كه بيشتر برروي عراق ديده مي‌شوند، باعث افزايش عمق ناوه و ايجاد گراديان شديد فشاري به سمت شمال و در ادامه ناپايداري‌هاي مناسب برروي ايران ميشود. محرز گرديد كه علاوه بر شدت واچرخند، موقعيت قرارگيري و گستره فعاليت آن و وجود سيستم كمفشار در منطقه ميتواند به عنوان عوامل تاثيرگذار در ميزان بارش دريافتي ايران باشد. مادامي كه واچرخند عربستان با زبانههاي پرفشارسيبري و تبت تلفيق شده، گستره و شدت بارشها در ايران افزايش يافته است.