كليدواژه :
تخصيص و مديريت منابع آب , آب زيرزميني , تغيير الگوي كشت , نرم‌افزار WEAP
چكيده فارسي :
به دليل محدود بودن منابع آب از يك طرف و همچنين افزايش روزافزون نيازهاي آبي از طرف ديگر، قابليت‌هاي تخصيص منابع آب به شيوه سنتي كاهش يافته و استفاده از راهكارهاي نوين تخصيص و مديريت منابع آب در انتخاب طرح‌ها و همچنين كمك به تصميم‌گيري صحيح در تخصيص و مديريت منابع آب، بيش از هر زمان ديگري اهميت پيدا كرده است. ﻫﺪف اﺻﻠﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ حاضر، ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺟﺎﻣﻊ در راﺳﺘﺎي اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﻴﻨﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﻣﻮﺟﻮد شبكه ﺳﺪ يامچي واقع در استان اردبيل و ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺗﻘﺎﺿﺎ در ﺑﺨﺶهاي شرب، كشاورزي، صنعت و محيط زيست ﺑﺎ در نظر گرفتن رﺷﺪ ﻧﻴﺎز آﻧﻬﺎ در آﻳﻨﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
روش بررسي: ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﺑﺘﺪا ﺳﺪ يامچي و مناطق پايين‌دست آن در ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺪل WEAP ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺷﺪه و ﻣﺪل ﺑﺮاي ﺷﺮاﻳﻂ حال حاضر و ده ﺳﻨﺎرﻳﻮي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﺮحﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ در آينده اﺟﺮا ﮔﺮدﻳﺪه است. سناريوهاي پيشنهاد شده شامل بررسي تاثير تخصيص نياز صنعت، افزايش راندمان آبياري، حذف منبع آب زيرزميني، تغيير الگوي كشت، كشت تك محصوله و سناريوهاي تركيبي بوده است. ورودي‌هاي در نظر گرفته شده شامل اطلاعات سد و مخزن يامچي، منبع آب زيرزميني و همچنين پارامترهاي لازم جهت محاسبه گره‌هاي نياز شرب، كشاورزي، صنعت و محيط زيست در بازه زماني 1387 تا 1397 بوده است.
يافته‌ها: نتايج به‌دست آمده نشان داد كه از بين سناريوهاي پيشنهادي براي منطقه مورد مطالعه، سناريوي تغيير همزمان الگوي كشت و افزايش بازدهي آبياري 65 درصد مناسب‌ترين گزينه از بين سناريوهاي مورد بررسي در منطقه مورد مطالعه بوده و اطمينان‌پذيري زماني و حجمي نيازهاي شرب و كشاورزي را به صورت 100 درصد برآورد كرده و باعث كاهش 44 درصدي نيازهاي شرايط كنوني شده است.
بحث و نتيجه‌گيري: شايان ذكر است درصورتي‌كه منبع آب زيرزميني به هر دليلي حذف شود، هيچ كدام از راهكارهاي تغيير الگوي كشت و افزايش راندمان و غيره نمي‌تواند كمبود ايجاد شده را تامين كند و بايد به دنبال تصفيه پساب‌هاي شهري، كشاورزي و صنعتي و استفاده مجدد از آنها بود. نتايج به‌دست آمده نشان مي‌دهد، تصفيه فاضلاب شهري و استفاده مجدد از آن مي‌تواند در حدود 60 درصد از كمبود حاصل از حذف منبع آب زيرزميني را تامين كند.
چكيده لاتين :
Background and Objective: Due to limited water resources and increasing water needs, the potentials of water resource allocation using the traditional methods are decreased and the use of new allocation strategies and managing water resources in choosing projects and making correct decisions in allocating and managing water resources is more important than ever. The main purpose of the present study is comprehensive management and planning in order to use the existing water resources of Yamchi dam network located in Ardabil province and meet the demand in the drinking, agriculture, industry and environment sectors, taking into account their future needs.
Accordingly, Yamchi dam and its downstream areas are simulated in the WEAP model environment and the model is implemented for current conditions and future development projects in ten different scenarios. The proposed scenarios included examining the impact of allocation, industry needs, increasing irrigation efficiency, removing groundwater resources, changing cropping patterns, single cropping, and combined scenarios. The entries included information on the Yamchi dam and reservoir, groundwater resources, and the parameters needed to calculate the nodes for drinking, agricultural, industrial and environmental needs in the period 2008 to 2018.
Findings: The results showed that among the proposed scenarios for the areas under study, the scenario of simultaneous change of cropping pattern and 65% increase in irrigation efficiency is the most suitable option among the studied scenarios, which meets time and volume reliability of drinking and agricultural needs by 100% and will reduce the needs of the current situation by 44%.
Discussion and Conclusion: It is worth noting that if the groundwater source is eliminated for any reason, none of the solutions of changing the cropping pattern, increasing efficiency, etc. can fulfill the shortage and it is necessary to treat urban, agricultural and industrial wastewaters and reuse one of them. The results show that urban wastewater treatment and reuse can provide about 60 percent of the shortage of groundwater resources
