بررسي فصلي غلظت فلز روي موجود در گردو غبار هاي اتمسفري شهر تهران و بررسي ريسك سلامت

Seasonal comparison of Zinc health risk in atmospheric dust in Tehran, Iran

عوامل متعددي در آلودگي هوا نقش دارند كه ذرات معلق يكي از مهم­ترين آن­هاست. و اثرات سلامت آن به عوامل مختلف از قبيل اندازه، غلظت، تركيب شيميايي و سميت آن­ها بستگي دارد. ذرات گرد­و­غبار به­عنوان يكي از مضرترين اجزاي محيط زيست شناخته شده­اند. تحقيق حاضر با هدف تعيين غلظت فلز روي در گردوغبارهاي اتمسفري و ارزيابي ريسك سلامت آن­، طي زمستان 1397 تا پاييز 1398در مناطق 9، 10، 11 و 12 شهرداري تهران انجام گرفته است.. روش بررسي: براي اين منظور دو نقطه در غرب و شرق منطقه 9 و يك نقطه در شرق مناطق 11،10 و 12 (نقاط غرب مناطق 10، 11 و 12 هم مرز با شرق منطقه مجاور بود) تعيين و گردوغبارهاي اتمسفري به ­صورت ماهانه در طي يك سال جمع­آوري شدند. يك آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار انجام شد. فاكتورهاي آزمايش شامل مكان نمونه­برداري و زمان(فصول) نمونه­برداري بود. غلظت روي بعد از عصاره­ گيري با اسيد­كلريدريك و اسيد نيتريك غليظ (با نسبت 3:1) تعيين شد. يافته ها: نتايج نشان داد كمترين غلظت فلز روي در فصل زمستان و در نقطه 9W (تهرانسر) و 23/558 و بيشترين غلظت فلز روي در فصل پاييز و در نقطه 11E (خيابان وحدت اسلامي) 3/1835 ميلي­گرم بر كيلوگرم بود. غلظت روي و مقدار گردوغبارهاي اتمسفري از غرب به شرق و با عبور از زمستان به سمت پاييز افزايش يافت. ارزيابي ريسك سلامت بر پايه روش توسعه يافته آژانس حفاظت محيط­زيست EPA ايالات متحده آمريكا صورت گرفت. بحث و نتيجه گيري: نتايج نشان داد بلعيدن گردوغبارهاي اتمسفري اصلي­ترين راه قرار گرفتن در معرض روي بوده است و بيش از 90 درصد از شاخص­خطر بيماري­هاي غير­سرطاني فلز روي، مربوط به HQ[1] (معادله خطر) بلع بوده است. در فصل زمستان مقدار HQ و HI[2] (شاخص تجمعي خطر بيماري­هاي غير­سرطاني) براي روي و براي افراد بالغ و كودكان كمتر از حد مجاز بود و خطري سلامت افراد را تهديد نمي­كرد.

The aim of this study was to determine the concentration of zinc metal in atmospheric dust and to assess its health risk during the winter of 1397 to the fall of 1398 in areas 9, 10, 11 and 12 of Tehran Municipality. Material and Methodology: For this purpose, two points in the west and east of region 9 and one point in the east of regions 11, 10 and 12 (the western parts of regions 10, 11 and 12 were adjacent to the east of the adjacent region) were determined and atmospheric dust was collected monthly for one year. A factorial experiment was performed in a completely randomized design with three replications. Experimental factors included sampling location and sampling time (seasons). The concentration of zinc was determined after extraction with hydrochloric acid and concentrated nitric acid (3: 1 ratio). Finding: The results showed that the lowest concentration of zinc metal in winter and at point 9W (Tehransar) and 558.23 and the highest concentration of zinc metal in autumn and at point 11E (Vahdat-e-Islami Street) was 1835.3 mg / kg. The concentration of zinc and the amount of atmospheric dust increased from west to east and with the passage of winter to autumn. The health risk assessment was based on the US Environmental Protection Agency's EPA development method. Discussion and Conclusion: The results showed that swallowing atmospheric dust was the main route of exposure to zinc, and more than 90% of the risk index for non-cancerous zinc metal diseases was related to HQ (ingestion risk equation). In winter, the amount of HQ and HI (cumulative risk index for non-cancerous diseases) was lower than safe level for zinc and for adults and children, and did not pose a health risk.