ارايه الگويي به منظور شناسايي و رتبه‌بندي شاخص‌هاي حسابداري زيست محيطي با استفاده از تكينك ORESTE و بر مبناي رويكرد گراندد تئوري

Presenting A Model for Identifying and Ranking Environmental Accounting Indicators Using the ORESTE Technique and Based on the Grounded Theory Approach

سيستم اطلاعات حسابداري مي‌تواند نقش مهمي در كمك به حفاظت از محيط زيست بر عهده گيرد. با وجود اين عليرغم نقش مهم حسابداري زيست‌محيطي، تاكنون شاخص جامعي براي آن ارائه نشده است؛ از اين‌رو هدف اصلي اين پژوهش ارايه الگويي به منظور شناسايي و رتبه‌بندي شاخص‌هاي حسابداري زيست محيطي با استفاده از تكينك ORESTE و بر مبناي رويكرد گراندد تئوري است. روش بررسي: پژوهش حاضر از نوع كاربردي و اكتشافي است كه با استفاده از روش تحقيق آميخته در دو بخش كيفي و كمي انجام شده است. جامعه آماري پژوهش در بخش كيفي، اعضاي هيئت علمي دانشگاه‌هاي استان تهران، كرمان و هرمزگان و در بخش كمي 194 نفر از مديران، كارشناسان و افراد مطلع در حوزه حسابداري زيست‌محيطي است. قلمرو زماني پژوهش حاضر طي سال 1398 است. يافته‌ها: در راستاي دستيابي به اهداف پژوهش سئوالات مورد نظر جهت مصاحبه طراحي و در نهايت 6 عامل تعهد مديريت ارشد، عدم قطعيت، استراتژي، مشروعيت اجتماعي، نظارت و كنترل محيطي و سيستم اطلاعات حسابداري و زير مولفه‌هاي مربوط به هر عامل بر مبناي رويكرد گراندد تئوري به عنوان عوامل اصلي در حسابداري زيست محيطي شناسايي شده است. در ادامه شاخص‌هاي شناسايي شده در قالب يك پرسشنامه مقايسات زوجي قرار داده شده و با استفاده از تكنيك ORESTE رتبه‌بندي شده است. نتايج پژوهش نشان داد زير شاخص‌هاي عامل تعهد مديريت ارشد شامل عدالت سازماني، مسئوليت اجتماعي شركت و منشور اخلاقي به ترتيب داراي بالاترين رتبه‌بندي در ميان شاخص هستند. بحث و نتيجه‌گيري: با توجه به آنچه بيان شد در شركت‌هاي توليدي زماني به حسابداري زيست محيطي توجه خواهد شد كه عدالت سازماني از سوي شركت‌ها درك شده و از سوي دولت به آن توجه شود.

The accounting information system can play a significant role in helping to protect the environment. However, despite the important role of environmental accounting, no comprehensive index has been provided so far. Therefore, the main purpose of this research is to present a model to identify and rank environmental accounting indicators using ORESTE technique and based on grounded theory approach. Material and Methodology: The present research is of applied and exploratory type. The present research has been conducted using a mixed research method in the two qualitative and quantitative parts. The statistical population of the research in the qualitative part is the faculty members of universities and in the quantitative part is 194 managers, experts and informed people in the field of environmental accounting. Findings: In order to achieve the research objectives, the desired questions for the interview have been designed and finally the 6 factors of senior management commitment, uncertainty, strategy, social legitimacy, environmental monitoring and control, and accounting information system, and sub-components related to each factor based on grounded theory approach have been identified as the main factors in environmental accounting. Then, the identified indicators are placed in the form of a paired comparisons questionnaire and have been ranked using the ORESTE technique. The research results showed that the sub-indicators of senior management commitment factor including organizational justice, corporate social responsibility and ethical charter have respectively the highest ranks among the indicators. Discussion and Conclusion: According to the stated results, environmental accounting will be considered in manufacturing companies when organizational justice is perceived by companies and regarded by the government.