بررسي عناصر سرب، كادميم و مس در خاك اطراف نيروگاه حرارتي شازند اراك

Assessment of Pb, Cd and Cu concentrations of soil samples in the vicinity of Shazand thermal power plant, Arak, Iran

آلودگي خاك به فلزات سنگين سمي از مشكلات رايج در سطح بين‌المللي است. بنابراين، اين پژوهش با هدف بررسي غلظت عناصر سرب، كادميم و مس در خاك اطراف نيروگاه شازند اراك و تهيه نقشه­ توزيع مكاني عناصر در سال 1392 انجام يافت. روش­ بررسي: پس از انتخاب 9 ايستگاه نمونه­برداري به‌روش تصادفي سيستماتيك، از خاك سطحي و همچنين از عمق 30 سانتي­متري در مجموع 54 نمونه خاك برداشت شد. غلظت عناصر در نمونه­ها بعد از طي مراحل آماده‌سازي آزمايشگاهي، به‌روش طيف‌سنجي نوري پلاسماي جفت‌شده القايي خوانده شد. براي تهيه نقشه­­ پهنه­بندي عناصر و پردازش آماري داده­ها به‌ترتيب از نرم­افزارهاي ArcGIS وSPSS استفاده شد. يافته­ ها: نتايج نشان داد كه بيشينه ميانگين غلظت عناصر سرب، كادميم و مس در نمونه­ هاي خاك سطحي و عمق 30 سانتي­متري (ميكرو‌گرم در كيلوگرم) به‌ترتيب برابر با 577 ± 10255 و 415 ± 8416؛ 0/29 ± 304 و 0/34 ± 303؛ و 431 ± 11839 و 501 ± 10473 است. نتايج مقايسه ميانگين غلظت عناصر مورد ارزيابي در نمونه­ها با رهنمود WHO نشان داد كه فقط ميانگين غلظت عنصر مس بزرگ­تر از بيشينه رواداري بوده است. بحث و نتيجه­گيري: علي‌رغم آن‌كه نتايج نشان داد خاك­هاي اطراف نيروگاه حرارتي شازند به عناصر سمي سرب و كادميم آلوده نبودند، ولي، به منظور حفظ سلامت محيط و زيستمندان نسبت به اعمال مديريت ­محيط‌زيستي صنايع مستقر در منطقه مورد مطالعه از جمله نيروگاه و پتروشيمي شازند توصيه مي­شود.

Spatial distribution of contaminants is essential for soil contamination monitoring and maintaining environmental quality. Therefore, this study was conducted to assessment of Pb, Cd and Cu concentrations of soil samples in the vicinity of Shazand thermal power plant in 2013 and preparing the spatial distribution map of elements. Material and Methodology: A total of 54 topsoil and subsoil samples were collected from nine sampling stations. In the laboratory, after preparation of soil samples, heavy metal concentrations were determined using ICP-OES. All statistical analyses were performed using the SPSS 18.0 statistical package. Also, spatial distribution maps of elements were prepared using Kriging interpolation method. Findings: Based on the results obtained, the maximum mean concentration of Pb (µg/kg) in topsoil and subsoil samples were 10255 ± 577 and 8416 ± 415, respectively, while, the maximum mean concentration of Cd in topsoil and subsoil samples were 304 ± 29.0 and 303 ± 34.0 µg/kg, respectively, whereas, the maximum mean concentration of Cu in topsoils and subsoils samples were found to be 11839 ± 431 and 10473 ± 501 µg/kg, respectively. The results of statistical analyses showed that, the mean concentrations of Cu in both topsoil and subsoil specimens were significantly higher than permissible maximum permissible concentration established by WHO. Discussion and Conclusion: Although the mean concentrations of Pb and Cd in soil samples were lower than WHO permissible limits, the establishment of environmental management system in industries of the study area and implementation of programs for the monitoring of heavy metals in soil samples is recommended