ارزيابي شاخص‌هاي اكولوژيكي و اقتصادي در كشت مخلوط نخود و گندم با كاربرد كود زيستي نيتروكسين در شرايط ديم همدان

Evaluation of ecological and economic indicators in chickpeas and wheat intercropping by application of nitroxin biofertilizer in rain-fed conditions of Hamedan

به منظور بررسي شاخص‌هاي اكولوژيكي و اقتصادي كشت مخلوط نخود و گندم با كاربرد كود زيستي نيتروكسين در شرايط ديم، آزمايشي به صورت اسپليت پلات- فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان همدان در طي دو فصل زراعي 97-1396 و 98-1397 اجرا شد. كرت‌هاي اصلي الگوي كاشت در دو سطح (رديفي و درهم) و كرت‌هاي فرعي شامل نسبت‌هاي مختلف كشت گندم و نخود (25:75، 75:25، 50:50، 100:0 و0:100 به ترتيب: 3 رديف گندم: 1 رديف نخود، 1 رديف گندم: 3 رديف نخود، 2 رديف گندم: 2 رديف نخود، كشت خالص نخود و كشت خالص گندم) و تلقيح بذر با كود زيستي در دو سطح (تلقيح با نيتروكسين و عدم تلقيح) به صورت فاكتوريل در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه عملكرد گندم، نخود و شاخص‌هاي ارزيابي كشت مخلوط تحت تأثير الگوي كاشت، نسبت‌هاي كاشت و تلقيح با نيتروكسين قرار گرفتند. حداكثرعملكرد گندم و نخود در الگوي كاشت رديفي، نسبت كاشت 50:50 و تحت تاثير تلقيح با نيتروكسين حاصل گرديد. مقايسه شاخص‌هاي ارزيابي كشت مخلوط نشان داد كه حداكثر نسبت معادل زمين، افت عملكرد واقعي، شاخص بهره‌وري سيستم، ارزش محصولات مخلوط، شاخص مزيت پولي و سودمندي كشت مخلوط در الگوي كاشت رديفي، نسبت كاشت 50:50 و تلقيح با نيتروكسين بدست آمد. در اين آزمايش حداكثر نسبت رقابتي در نسبت كاشت 75 درصد نخود و 25 درصد گندم به ميزان 18/2 حاصل گرديد و حداكثر ميزان نسبت برابري زمين (53/1)، اتلاف عملكرد واقعي (13/1)، شاخص بهره‌وري سيستم (28/1253)، ارزش محصولات مخلوط (5435368 تومان)، شاخص مزيت پولي (1886533 تومان) و سودمندي كشت مخلوط (1/4676 تومان) در نسبت كاشت 50 درصد گندم و 50 درصد نخود حاصل گرديد.

In order to evaluation of ecological and economic indicators in chickpeas and wheat intercropping by application of nitroxin biofertilizer in rain-fed conditions of Hamedan, an experiment conducted as a split-factorial based on a complete randomized block design at tree replication in the Agricultural Research and Training Center of Natural Resources of Hamadan for two consecutive cropping seasons 2017-18 and -2018-19. The main plots were sowing method in two levels include (row and mixed sowing) and sub-plots were intercropping ratios of wheat and chickpea (75: 25, 25:75, 50:50, 100:0 and 0:100) and nitroxin biofertilizer seed inoculation at two levels (inoculation and non-inoculation) as factorial. The results of two-year analysis showed that yield of wheat and chickpea significantly increased under the influence of sowing pattern, sowing ratios and inoculation with nitroxin. The maximum yield of wheat and chickpeas in the row sowing pattern, planting ratio of 50:50 and nitroxin inoculation was achieved. Comparison of intercropping evaluation indices showed that the maximum land equivalent ratio, actual yield loss, system productivity index, value of intercrops, monetary advantage index and intercropping advantage in row planting pattern, 50:50 planting ratio and nitroxin were obtained. In this experiment, the maximum competitive ratio in the planting ratio of 75% chickpeas and 25% wheat was 2.18. The maximum ratio equivalent to land , actual yield loss . system productivity index , the value of mixed crops. monetary advantage index and intercropping advantage of mixed cultivation were obtained in the ratio of planting 50% of wheat and 50% of chickpeas.