آموزش علم ديني يا آموزش ديني علم: از آرمان تا تناقض نمايي

Religious Science education or religious education of Science: From Ideal to Paradox

عمده نظريه‌هاي علم ديني در ايران نه تنها در تلاش براي تحقق عملي سازگاري علم و دين، بلكه فراتر از آن در پي بكارگيري آموزه‌هاي ديني در علم و آموزش علوم(طبيعي و انساني) و برقراري نسبتي ميان آنها هستند. هدف از اين مقاله تحليلي بر مساله كاربست علم ديني در آموزش علوم(طبيعي) است كه در ذيل مسئله گسترده‌تر "تحقق‌پذيري علم ديني" قرار دارد و در راستاي تحليل و بررسي دقيق‌تر مسئله، در آغاز سه تز(پيشنهاد) طرح مي‌شوند: نخست، آموزش علم ديني يك آرمان بي‌معني و امكان‌ناپذير است؛ دوم، به جاي آموزش علم ديني بايد از آموزش ديني علم سخن راند؛ و سوم، آموزش ديني علم هم خود يك متناقض‌نما(پارادوكس)است. اين پيشنهاد‌ها با روشي تحليلي و با اتكا به نظريه‌هاي علم ديني و نيز شناختي كه درباره ماهيت، ساختار و اهداف آموزش علوم وجود دارد بررسي مي‌شوند. اين پژوهش نشان مي‌دهد كه آموزش علم ديني در وضعيت كنوني و با توجه به فقدان مدل ديني براي علوم، اگرچه علي‌الاصول بي‌معنا و امكان‌ناپذير نيست، اما يك آرمان(نه به مفهوم دست‌نيافتني) است.در عوض، آموزش ديني علم در وضعيت كنوني ممكن و تحقق‌پذير است؛ با اين وصف، باتوجه به اهداف كنوني آموزش علوم در صورت جانبداري جزم‌گرايانه از دين، آموزش ديني علم مي‌تواند واقعيتي متناقض‌نما(پاردوكسيكال) باشد. با توجه به اين شرايط، مسئله كاربست علم‌ديني در آموزش‌علوم نه تنها با چندين مسئله ديگر گره خورده‌ است، بلكه مي‌تواند به آنها هم تقليل‌پذير باشد و پاسخ دقيق‌تر مسئله هم مبتني بر پاسخ آن مسائل وابسته است.

Most theories of religious science in Iran, not only try to realize the practical compatibility of science and religion, but also seek to apply religious theses in (natural and social) sciences and their education. The purpose of this paper is to analyze the "application of religious science in (natural) science education", which is under the broader problem called the "realizability of religious science theories". in order to analyze and study the problem in more detail, three theses (suggestions) are proposed at the beginning: First, the religious science education is a nonsense ideal and impossible. Second, instead of Religious Science education we must talk of religious education of science. Third, religious education of science is itself a paradox. these theses analytically have examined based on religious science theories, as well as goals, structure and nature of science education approaches. This study shows that religious science education in the current situation and due to the lack of a religious model for science, although not in principle meaningless and impossible, but an ideal (not in the sense of unattainable). Instead, religious education of science is possible and realizable. However according to the standard goals of current science education, biased and dogmatic approach to religion leads to paradoxical "religious education of science" construct. Thus, the problem of "application of religious science theories in science education", not only tied to several other problems, but also it can be reduced to them, an‎d the more accurate answer to the problem is rely on the solutions to those associated problems.