گذشتۀ گذشته و آيندۀ گذشته: بررسي لايه‌هاي زماني در تاريخ يعقوبي

Past past and Future past: A Study of the Layers of Time in Yaʿḳūbī 'S Taʾrīkh

گزارش مورخان از رويدادهاي گذشتۀ خود به طور هم‌زمان تحت تأثير گذشتۀ آن رويدادها و آيندۀ آنها قرار دارد. گذشتۀ تاريخي و يا گذشتۀ گذشته به رويدادهاي پيش از دورۀ معاصر مورخ گفته مي‌شود. در مقابل آيندۀ تاريخي شامل آيندۀ عاملان و كنشگران تاريخي و همچنين شامل آيندۀ خود مورخ مي‌شود. اصطلاح آيندۀ گذشته كه توسط كوزلك ابداع شد، بر اين حقيقت تأكيد داشت كه آينده قبل از زمان آستانه‌اي كه مقارن با عصر روشنگري بود و بعد از آن به طور متفاوتي ديده مي‌شود. كوزلك به اين عدم تقارن بر اساس زمان آستانه‌اي و تبعات آن براي نوشتن تاريخ توجه زيادي كرد. اصطلاح گذشتۀ گذشته نيز از خلال نظريات كوزلك در مورد گذشته اتخاذ شد. كوزلك اين مفاهيم را براي تشريح مفهوم پايه‌اي زمان تاريخي استفاده كرد. بخش اول اين مقاله به مفهوم زمان تاريخي مي‌پردازد، در كنار دو دسته‌بندي فضاي تجربه و افق انتظار كه از ملزومات زمان تاريخي هستند. بخش دوم اين مقاله ضمن پرداختن به مفهوم لايه‌هاي زماني مستتر در هر رويداد، مفهوم آينده گذشته و گذشتۀ گذشته را بيشتر تشريح مي‌كند. بخش سوم اين مقاله از كتاب تاريخ يعقوبي به‌عنوان مطالعۀ موردي براي بررسي مفهوم گذشتۀ گذشته و تأثير آن در نگارش رويدادهاي تاريخي صحبت مي‌كند و در آخر نيز مفهوم آيندۀ گذشته در اين كتاب مورد بررسي قرار مي گيرد.

Historians’ accounts of their past events are simultaneously influenced by the past of those events and their future. The historical past or the “pasts past” refers to pre-contemporary events of the historian. In contrast, the historical future includes the future of historical agents and actors, as well as the future of the historian. Accordingly, the main question of this article is how Yaʿḳūbī, as a case study, was influenced by past and future events in his narrative. The term “futures past,” coined by Koselleck, was used to emphasize the fact that the future was seen differently before the Sattelzeit, which coincided with the Age of Enlightenment. Koselleck paid close attention to this asymmetry, based on the Sattelzeit time and its consequences for writing history. The term “pasts past” was also adopted from Koselleck’s views on the past. Koselleck used these terms to describe the basic concept of “historical time.” Therefore, the first part of this article deals with the concept of historical time”, along with the two categories, called “the space of experience” and “the horizon of expectation,” which are essential for understanding historical time. The second part of this article discusses these concepts and terms in Tarikh-e-Yaghubi.