همزيستي قارچ‌هاي‌ ميكوريز با گونه مرتعي جعفري معطر (Chaerophyllum macrospermum) در فصل‌هاي بهار و تابستان و ارتباط آن با عناصر معدني خاك در مراتع منطقه آبشار سلوك اروميه

Arbuscular mycorrhizal symbiosis of Chaerophyllum macrospermum in spring and summer, and its relation with soil mineral elements in rangelands of Urmia Soluk waterfall in Iran

همزيستي گياهان با ميكروارگانيسم‌ها و ساير موجودات زنده موجب حفظ و پايداري گونه‌هاي گياهي مي‌شود. در تحقيق حاضر كه طي فصل‌هاي بهار و تابستان 1397 در منطقه آبشار سلوك اروميه انجام شد، تأثيرگذاري عناصر معدني خاك با كلونيزاسيون و برخي خصوصيات خاك بر جمعيت اسپور قارچ‌هاي ميكوريزا (VAM) در ريزوسفر گياه دارويي جعفري معطر يا مندوك (Chaerophyllum macrospermum) مورد بررسي قرار گرفت. نتايج آماري نشان داد كه فصل و ايستگاه اثر معني‌داري بر مقدار هاگ قارچ‌هاي ميكوريز آربوسكولار در ريزوسفر گياه دارند. كلونيزاسيون قارچ‌ها با ريشه گياه در تابستان تا 26/172 درصد بيشتر از بهار بود. همچنين، تعداد اسپورهاي موجود در خاك، درصد آغشتگي قارچ‌هاي ميكوريز آربوسكولار و عامل فصل اثر معني‌داري بر عملكرد اسانس گياه داشت.بيشترين عملكرد اسانس در فصل تابستان مشاهده شد. با كاهش ميزان فسفر در ريزوسفر گياه بر ميزان آغشتگي و همزيستي قارچي افزوده مي‌شود. گونهGlomus mosseae به جذب آب، مواد غذايي، پتاسيم، فسفر و نيتروژن گياه كمك بيشتري كرده و درنتيجه، زيست‌توده و رشد گياه در شرايط سخت محيطي افزايش‌يافته است. با عنايت به اهميت همزيستي قارچ‌هاي ميكوريز آربوسكولار و تعامل آن با عناصر معدني خاك، اين اطلاعات مي‌تواند در برنامه‌هاي توسعه زراعت گياهان دارويي مؤثر باشد.

The symbiosis of plants with microorganisms and other living organisms helps maintain and sustain plant species. In this research, the effect of soil mineral elements with colonization and some soil characteristics on the population of arbuscular mycorrhizal fungal spores in rhizosphere of Chaerophyllum macrospermum in spring and summer season in rangelands of Urmia Soluk waterfall in 2018 was done. The statistical results show that season and station have a significant effect on the amount of AMF spores in the local rhizosphere of the plant. The percentage of mycorrhizal colonization in summer was higher (172.26%) than spring. Also, the number of spores in the soil, the percentage of symbiosis (as root length colonization) and seasonal factor had a significant effect on the essential oil yield of the plant and the highest yield of essential oil was observed in summer. By decreasing the amount of phosphorus in the rhizospheric soil, the colonization percentage was increased. The proper indigenous type of mycorrhiza helps to absorb water, nutrients, potassium, phosphorus and nitrogen of the plant, which has resulted in increased plant life and growth under severe environmental conditions. Considering the importance of mycorrhizal symbiosis and its interaction with soil mineral elements, this information can be effective in the development of cultivation of medicinal plant Chaerophyllum macrospermum.