تجلي حضرت حمزه (ع) در شعر كهن فارسي

در شعر كهن فارسي در ادوار مختلف از شاهنامه فردوسي گرفته تا شعر معاصر، نام حضرت حمزه (ع) مكرراً  آمده است و نشان از  جايگاه ايشان در فرهنگ اسلامي مردمان فارسي زبان و رواج داستان هاي حضرت حمزه(ع) در بيان مردم اين بخش از تمدن اسلامي در اعصار گوناگون دارد. در ميراث كهن شعر فارسي نام حضرت حمزه(ع) همطراز اسطوره هاي كهن فارسي چون رستم و ديگر پهلوانان شاهنامه اي مثال و مظهر قدرت و رشادت در ميدان رزم و جنگ بوده است و ذوق شاعران عرفاني سرا در خلق داستان هاي زيباي عرفاني از شخصيت ايشان و ارتباط دادن سلحشوري ايشان با شناخت، بصيرت و پيشرفت ايشان در طي مراحل سلوك، شخصيتي بي بديل از ايشان در ادبيات فارسي ساخته است.حضرت حمزه (ع)، حماسه ها و رشادت هاي او و داستان شهادت جانسوز ايشان در ژانر هاي مختلفي در ادب فارسي بيان گرديده است كه در شعر فارسي در قالب هاي مدح، اشعار اسطوره اي و حماسي، اشعار عرفاني و تاريخي آمده است. قديمي ترين اشعار فارسي درباره حضرت حمزه بيانگر رشادت ها و پهلواني هاي ايشان است و متأخرترين اشعار جنبه مرثيه و عزاداري دارد. بخش بزرگي از اشعار فارسي درباره حضرت حمزه عليه السلام تفسير عرفاني از حوادث شهادت آن حضرت ارائه مي كند، سنايي غزنوي همانطور كه آغازگر شعر عرفاني است اولين ابيات عرفاني را درباره ايشان دارد و مفصلترين آثار منظوم فارسي درباره حضرت حمزه عليه السلام در قالب عرفاني از مولوي بلخي مي باشد. در قالب حماسي نيز اولين اشعار موجود درباره ايشان، در شاهنامه فردوسي آمده است اما اسطوره حماسي ايشان در نظم و نثر فارسي و همچنين در فرهنگ فارسي بسيار رايج بوده است.