فراتحليل عملكرد ريشه و عملكرد شكر ژنوتيپ هاي چغندرقند در منطقه كرج

مطالعات مربوط به ارزيابي اثرات محيط و سال بر عملكرد چغندرقند سابقه اي طولاني در ايران دارد. با اين حال، به دليل پراكندگي و اختلاف موجود در نتايج مطالعات مختلف دستيابي به نتيجه گيري كلي دشوار مي باشد. در اين مطالعه سعي شده است تا با استفاده از روش فراتحليل بتوان با تلفيق و آناليز مجدد يافته هاي آزمايشات مستقل به نتيجه اي واحد دست يافت. بدين منظور، 21 آزمايش انجام شده در ايستگاه تحقيقات مهندس مطهري در شهر كرج در خلال سال هاي 1381 تا 1397 مورد بررسي قرار گرفت. شرط لازم براي استفاده از داده هاي آزمايشات، وجود اطلاعاتي از قبيل تعداد تكرار، داده هاي مربوط به شاهد آزمايش و داده هاي مربوط به صفات عملكرد ريشه و عملكرد شكر بود. در ميان سال هاي مورد مطالعه، بيشترين ميانگين عملكرد ريشه به ميزان 89.5، 89.1 و 87.8 تن در هكتار به ترتيب در سال هاي 1397، 1385 و 1391 بدست آمد. تلفيق يافته ها نشان داد كه در سال هاي 1385، 1390، 1393 و 1396 عملكرد ريشه چغندرقند به ترتيب 19.2، 2.3، 2.8 و 18.6 درصد روند افزايشي داشته است. نتايج فراتحليل نشان داد روند افزايش عملكرد شكر ژنوتيپ هاي چغندرقند نيز مشابه عملكرد ريشه بود با اين تفاوت كه در سال هاي 1385، 1390، 1393 و 1396 درصد تغييرات نسبت به روند عملكرد ريشه كمتر بود. يكي از نتايج مهم در اين تحقيق، نشان دادن كاهش شيب رابطه منفي بين عملكرد ريشه و عملكرد شكر در ارقام تجارتي مي باشد.