تنوع مورفولوژيكي، بيوشيميايي و فعاليت آنتي‌اكسيداني چند جمعيت گل‌راعي (Hypericum perforatum L.) در ايران

گل‌راعي با نام علمي (Hypericum perforatum L) يكي از مهم‌ترين گونه‌هاي جنس  Hypericumمي‌باشد. اين گياه با دارا بودن مواد مؤثره بيشمار همچون هيپريسين و هيپرفورين و داشتن اثرات شناخته شدة دارويي در درمان افسردگي، يكي از مهم‌ترين گياهان دارويي در سطح جهان به‌شمار مي‌رود. باتوجه به پراكندگي زياد گل‌راعي در ايران، اين آزمايش به‌منظور ارزيابي مورفولوژيكي و بيوشيميايي 15 جمعيت اين گياه در مناطق مختلف ايران در طي سال 1397 انجام و آناليزهاي بيوشيميايي در دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرمانشاه صورت پذيرفت. خصوصيات بيوشيميايي مختلف منجمله ظرفيت آنتي‌اكسيداني دركنار ميزان متابوليت‌هاي ثانوية هيپريسين و هيپرفورين در دو اندام برگ و گلبرگ جمعيت‌هاي مختلف اين گياه مورد بررسي قرارگرفت. نتايج نشان داد بين جمعيت‌هاي مختلف مورد مطالعه، از نظر مورفولوژيكي و بيوشيميايي تفاوت معني‌داري وجود دارد. درخصوص صفات بيوشيميايي، بين اندام‌هاي مختلف نيز اختلاف معني‌داري مشاهده گرديد. بازده عصاره‌گيري نيز در بين اندام‌ها و جمعيت‌هاي مورد مطالعه متغيير و متفاوت بود. تفاوت بيوشيميايي جمعيت‌هاي گل‌راعي در ايران تنها به فعاليت آنتي‌اكسيداني آن‌ها در مهار راديكال آزاد DPPH محدود نگرديد، بلكه شامل مكانيزم‌هاي غيرآنزيمي دفاع آنتي‌اكسيداني و تركيبات دخيل در شكار راديكال‌هاي آزاد همچون فنول‌ها و فلاونوئيدها نيز گرديد. محتواي فنل‌كل و فلاونوئيد نيز نه تنها در بين جمعيت‌ها بلكه بين اندام‌هاي برگ و گل نيز تفاوت معني‌داري داشت. در ميزان متابوليت‌هاي ثانوية نيز بين اندام‌ها و جمعيت‌هاي مختلف مورد مطالعه اختلاف معني‌داري وجود داشت، به‌نحوي كه گلبرگ‌ها در مقايسه با برگ‌ها ميزان هيپريسين و هيپرفورين بيشتري داشتند. ميزان هيپرفورين در مقايسه با ميزان هيپريسين در هر دو اندام و كلية جمعيت‌ها به‌طور معني‌داري بيشتر بود. به‌طور‌كلي تنوع موفولوژيكي و بيوشيميايي بالايي بين جمعيت‌هاي مختلف مورد بررسي وجود داشت. از اين تنوع علاوه بر شناسايي جمعيت‌هاي با عملكرد و ميزان مواد مؤثره بيشتر جهت برنامه‌هاي اصلاحي، مي‌توان در ايجاد ارقام مقاوم به تنش‌هاي غيرزيستي نيز استفاده نمود.