جايگاه هامارتيا در نسبت ميان نظريه ي تراژدي و فلسفه ي اخلاق نزد ارسطو

Hamartia’s Position in the Relationship between Tragedy Theory and Philosophy of Ethics in Aristotle

اين مقاله به تبيين جايگاه هامارتيا در نسبت بين نظريه ي تراژدي (در رساله ي فن شعر) و فلسفه اخلاق در رساله ي اخلاق نيكوماخوس) نزد ارسطو پرداخته است. هامارتيا در رساله مي اخلاق نيكوماخوس كنشي است انتخاب گرانه كه در آن قاعده ي حد وسط رعايت نشده باشد. در رساله مي فن شعر نيز به ويژگي هاي نوعي از هامارتيا به مفهوم نوعي خطاي اخلاقي كه قهرمان تراژدي مرتكب مي شود، پرداخته شده است. اين پژوهش به اين سوالات پاسخ داده كه اولا هامارتيا با دگرگوني هاي بخت كه تحت اضطرار سلب خيرهاي بيروني براي قهرمان تراژدي رخ مي دهد چه نسبتي در فن شعر و اخلاق نيكوماخوس دارد. ثانيا هامارتيا در فن شعر و در نسبت با اخلاق نيكوماخوس چگونه تناقض ميان فعاليت انتخاب گرانه مي قهرمان تراژدي را با سلب خيرهاي بيروني از وي حل مي كند و ثالثا چگونه هامارتياي تراژيك مي تواند در نسبت با اخلاق نيكوماخوس تناقض ميان فصول مختلف فن شعر (به خصوص فصل هاي سيزدهم و چهاردهم) را در مورد نوع برتر تراژدي رفع كند؟ نتيجه ي مقاله نشان مي دهد كه هامارتياي تراژيك نوعي از هامارتياست كه در آن قهرمان يا كنشي انتخاب گرانه را مرتكب مي شود كه در آن حد وسط رعايت نشده است يا در آستانه مي ارتكاب اين كنش از انجام آن سر باز مي زند. اما در هر دو حالت، چون كنش، ناشي از يك قهرمان فضيلت مند است كه در فضايي از اضطرار ناشي از سلب خيرهاي بيروني به آن دست زده يا در آستانه مي دست زدن به آن بوده است، كنش وي هر چند ممكن است وي را براي مدتي از مسير سعادت دور كند، اما اصل فضيلت مند بودن وي را مردود نمي كند. اين پژوهش، پژوهشي كيفي و از نوع توصيفي - تحليلي است و از داده هاي كتابخانه اي براي مجموعه مي توصيف ها و تحليل هاي خود بهره جسته است.

This article is explained the position of Hamartia in the relationship between the theory of tragedy (in the treatise of Poetics) and the philosophy of ethics (in the treatise of Nicomachean ethics) by Aristotle. In Nicomachean ethics, Hamartia is a selective act in which the middle ground is not observed. Poetics also deals with the characteristics of a kind of Hamartia in the sense of a kind of moral error committed by the hero of a tragedy. This research has answered the questions that, first of all, what is the relation between Hamartia and the changes of fortune that occur under the urgency of depriving the outside good for the hero of the tragedy, in Poetics and Nicomachean ethics. Secondly, in Poetics and in relation to Nicomachean ethics, how does Hamartia resolve the contradiction between the selective activity of the tragedy hero by depriving him of external goodness, and thirdly, how tragic Hamartia can, in relation to Nicomachean ethics, resolve the contradiction between different chapters of poetry (especially the chapter Thirteenth and fourteenth) about the superior type of tragedy? The conclusion of the article shows that tragic hamartia is a type of hamartia in which the hero commits a selective act in which the middle ground is not observed or refuses to do so on the verge of committing this act. But in both cases, because the action is due to a virtuous hero who has committed it in an atmosphere of urgency due to the deprivation of external goodness, or has been on the verge of committing it, although his action may take him away from the path of happiness for a while, it does not reject the principle of his virtue. This research is a qualitative research of descriptive-analytical type and has used library data for its collection of descriptions and analyses.