سرخ‌فامي و تندرنگي در معماري قاجار، رنگ‌پژوهي بر روي 20 پوشانه‌ي حوضخانه‌هاي تبريز

رنگ به عنوان يكي از عناصر زيبايي‌‎شناختي در معماري ايران، همواره از جايگاه ويژه‌اي برخوردار بوده است. هدف اين پژوهش، ‏رنگ‌شناسي معماري دوره‌ي قاجار و راستي‌آزمايي انگاره‌ي تندوتيزي و سرزندگي رنگ‌هاي به‌كاررفته، از طريق پايش فراواني فام‌ها ‏و پرمايگي رنگي پوشانه‌هاي اين دوره است. به اين منظور تعداد 20 پوشانه از حوضخانه‌هاي متعلق به خانه‌هاي قاجاري تبريز، ‏انتخاب و مشخصات و محدوده‌هاي رنگي آن‌ها با استفاده از سامانه‌هاي رنگ مانسل و ‏ISCCNBS‏ شناسايي شد. همينطور داده‌هاي برگرفته از تصاوير ترسيمي، مبناي تحليل‌هاي رنگ‌شناسانه‌ي پژوهش قرار گرفت. روش تحقيق از نوع توصيفيتحليلي است. ‏يافته‌ها نشان مي‌دهند پالت رنگ‌آميزي پوشانه‌ها، عمدتاً شامل سه فام «قرمز، آبي و سبز» است كه رنگ‌هاي متعلق به فام قرمز با ‏‏36/33%، در رتبه‌ي نخست كميت قرار دارند. سنجش ميزان پرمايگي رنگ‌ها بيان مي‌كند كه غالب رنگ‌هاي به‌كاررفته از گستره‌‏ي رنگي با درجه‌ي اشباع بالا انتخاب شده‌اند و اين خصيصه، آن‌ها را در محدوده‌ي سرزندگي جاي مي‌دهد. رنگ سفيد، در كنار ‏رنگ قرمز، از حضوري چشمگير در تركيب رنگي پوشانه‌ها برخوردار است و در جلوگيري از تراكم و انباشتگي رنگي، نقشي كليدي ‏ايفا مي‌كند. اين موضوع نشان مي‌دهد طراحان و معماران قاجاري اين شهر از درايت و مهارت بالايي براي ساماندهي رنگي ‏برخوردار بوده‌اند.‏