روش‌هاي پيشرفته طراحي منطقي دارو و فراورده هاي بيولوژيك بر مبناي دانش نوين كموانفورماتيك

زمينه و هدف: به كارگيري كموانفورماتيك براي كشف و توسعه دارو نقش مهمي در معرفي داروهاي جديد و كارآمدتر، بهينه‌سازي خواص داروهاي موجود و رشد صنايع وابسته به دارو و هم‌چنين سلامت جوامع انساني، دامي و گياهي دارد. لذا هدف از اين مطالعه تعيين و بررسي روش‌هاي پيشرفته طراحي منطقي دارو و فرآورده‌هاي بيولوژيك بر مبناي دانش نوين كموانفورماتيك بود.روش بررسي: اين يك مطالعه مروري نظام‌مند و فراتحليل مي‌باشد كه در سال 1399انجام شد، كموانفورماتيك در برگيرنده طراحي منطقي، خلق، سازماندهي، مديريت، بازيابي، تحليل، انتشار اطلاعات، تجسم تصويري و استفاده از اطلاعات شيميايي است. اين علم نه تنها در زمينه كشف و توسعه داروهاي شيميايي موفق بوده، بلكه در توسعه فرآورده‌هاي بيولوژيك(واكسن، آنتي‌بادي) نيز مؤثر است. چهار روش اصلي به‌خوبي توسعه يافته در طراحي كموانفورماتيكي دارو شامل؛ غربالگري مجازي با برون‌ده بالا بر پايۀ داكينگ مولكولي، ارتباط كمّي ساختار فعاليت، جستجوي فارماكوفور و طراحي بر مبناي قطعه است. از اين رو بررسي روش ها و معرفي مزايا و معايب بر اساس ارزيابي نتايج پژوهش‌ها و مقالات مرتبط مورد تجريه و تحليل قرار گرفت.يافته ها: نتايج و كيفيت بالاي آناليز مولكول هاي كوچك و بيومولكول ها و ارزيابي‌ها ميانكنش ها و رفتار آنها مي‌تواند در رسيدن به داروهاي ايداه‌آل براي بيماري‌هاي مختلف در حداقل زمان، هزينه و نيروي انساني كند. از اين رو مي تواند كمك شاياني نه تنها در زمينه درمان و پيشگيري بلكه در تشخيص و رديابي عوامل عفوني و غير عفوني نمايد. نتيجه‌گيري: در مقاله پيش‌رو، تلاش بر اين است كه قسمت‌هاي نوين طراحي و مهندسي دارو با كمك علم بيوانفورماتيك جهت استفاده كاربردي آن براي محققان ايراني در حوزه پژوهش و توليد، هرچه بيشتر روشن شود. اين امر مي‌تواند راه حل‌هايي نوآورانه‌اي را در دسترسي به داروهاي با عملكرد بهتر فرآهم آورد.