آسيب شناسي خطاي انساني و تعيين نقش سبك هاي تصميم گيري و حجم بار ذهني كاركنان

Pathology of Human Error and Specifying the Role of Decision-Making Styles and Mental Workload of the Employees

سابقه و هدف: خطاي انساني يكي از علل اصلي حوادث شغلي است. پژوهش پيش رو با هدف آسيب‌شناسي خطاي انساني و تعيين نقش سبك‌هاي تصميم‌گيري و حجم بار ذهني كاركنان اجراشد. روش بررسي: پژوهش به روش كيفي، 28 سرپرست از جامعه 1996 نفري صنعت فولاد در سال 1398 و چهار عضو هيئت‌علمي روانشناسي صنعتي و سازماني دانشگاه اصفهان مورد مصاحبه قرار داد. گام دوم به روش توصيفي از نوع همبستگي چندگانه بود. حجم نمونه (123 نفر) با استفاده از فرمول تباچينگ و فيدل (2007) و نمونه‌گيري به روش تصادفي در دسترس انجام شد. به‌منظور رعايت اصول اخلاقي، شركت در پژوهش، داوطلبانه بود. داده‌ها از طريق ابزار شناسايي علل بروز خطاي انساني (محقق ساخته)، پرسشنامه سبك‌هاي تصميم‌گيري اسكات و بروس (1995) و شاخص بار ذهني ناسا تي ال ايكس (1986) جمع‌آوري شدند. تحليل استنباطي داده‌ها به روش مدل‌سازي معادلات ساختاري با رويكرد حداقل مربعات جزئي به كمك نرم‌افزار آماري Smart PLS (V2) و تحليل توصيفي به كمك نرم‌افزار آماري SPSS نسخه 25 انجام شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد، شاخص روايي محتواي پرسشنامه علل بروز خطاي انساني 0/82 و نسبت روايي محتواي آن برابر با 0/76 (بيش از حداقل قابل‌قبول) بود. ضريب آلفاي كرونباخ تمام سؤالات بالاتر از 75% به دست آمد. عوامل سازماني پيش‌بين عوامل انساني است (T = 25/86 , R2= 84/9) رابطه مستقيم سبك تصميم‌گيري و عوامل انساني رد شد ( T= 1/91 ) ؛ اما عوامل سازماني به‌عنوان ميانجي اين رابطه را تعديل و نقش دو سبك اجتنابي ( T= 7/00) و آني ( T=4/14) را بر عوامل انساني مشخص نمود ( R2= 0/288 , T = 4/99). عوامل سازماني همچنين به‌عنوان ميانجي رابطه حجم بار ذهني و عوامل انساني را كه به‌طور مستقيم معنادار نشد (T = 0/74)، تعديل نمود ( R2 = 0/287 , T = 4/67). نتيجه‌گيري: تحليل دقيق حوادث به‌منظور ارتقاء ايمني محيط‌هاي كاري با در نظر داشتن روابط درهم‌تنيده عوامل انساني و سازماني امكان‌پذير است.

Background and objectives: Human error is one of the main reasons for occupational accidents. This study, in order to reduce occupational accidents, pathologized human error. Materials and Methods: Qualitative research interviewed 28 supervisors of the steel industry community (1996 employee) in 2019 and four members of the Faculty of I/O Psychology of the University of Isfahan. The second step was a descriptive method of multiple correlations. Sample size (n = 123) was performed using Tabaching and Fidel (2007) formulas and random sampling was done by the available method. Participants fully informed about the procedures and risks involved in research and given their consent to participate. Data were collected through the researcher-made human error identification questionnaire (HEIQ), Scott and Bruce Decision Styles Questionnaire (1995), and NASA TLX Mental Load Index (1986). Inferential analysis of data was performed by structural equation modeling with partial least squares approach using Smart PLS (V2) statistical software and descriptive analysis using SPSS-25 statistical software. Results: The results showed that the content validity index of the HEIQ was 0.82 and the content validity ratio was 0.76 (more than the minimum acceptable). Cronbach's alpha coefficient of all questions was above 75%. Organizational factors are predictors of human factors (T = 25.86 and 9/84 = R2). The direct relationship between decision-making style and human factors was rejected (T = 1.91), But organizational factors moderated this relationship and determined the role of two styles of Decision making; avoidance (T = 7.00) and instantaneous (T = 4.14) on human factors (R2 = 0.288 and T = 4.99). Organizational factors also moderated the relationship between mental workload and human factors, which was not directly significant (T = 0.74) (R2 = 0.287 and T = 4.67). Conclusion: Accurate analysis of accidents in order to improve the safety of work environments is possible by considering the intertwined relationships of human and organizational factors.