طراحي و روان­‌سنجي ابزار بررسي كيفيت زندگي بيماران مبتلا به فشارخون بالا

زمينه و هدف: فشارخون قوي‌ ترين عامل مستقل و قابل اصلاح براي نارسايي قلبي، بيماري ايسكميك قلب، حوادث عروقي مغزي و بيماري مزمن كليه در سراسر جهان است كه بر كيفيت زندگي بيماران تاثير مي ‌گذارد. جهت ارزيابي دقيق كيفيت‌ زندگي بيماران لازم است پرسش‌ نامه‌ اي اختصاصي و متشكل از ابعاد مختلف طراحي شود تا بتوان نماي مناسبي از كيفيت زندگي اين بيماران ارايه كرد. هدف از مطالعه حاضر »طراحي و روان سنجي ابزار كيفيت زندگي بيماران مبتلا به فشارخون « است. روش بررسي: مطالعه حاضر يك پژوهش روش شناختي است كه در دو بخش كيفي و كمي انجام شد. شركت ‌كنندگان اين مطالعه، ۲۶۰ نفر بيمار مبتلا به پرفشاري خون مراجعه كننده به مراكز درماني وابسته به دانشگاه علوم پزشكي تهران بودند. گويه‌ ها بر اساس بخش كيفي مطالعه و مروري بر متون طراحي شدند. ويژگي‌ هاي اعتباريابي پرسش‌ نامه با استفاده از روايي صوري، محتوا(به روش كيفي و كمي با استفاده از دو شاخص CVR و CVI) و سازه (با رويكرد تحليل عامل اكتشافي) انجام شد. پايايي پرسش ‌نامه با روش ‌هاي همساني دروني و ثبات، بررسي گرديد. يافته‌ ها: در بخش كيفي، ۵۵گويه استخراج شد كه پس از محاسبه شاخص امتياز تاثير آيتم با مقادير بالاتر از ۱/۵، نسبت روايي محتواي بيشتر از ۰/۵۶ و شاخص روايي محتواي بالاتر ۰/۷۹، ۴۵ گويه انتخاب شدند. با استفاده از تحليل عاملي اكتشافي، ۴۲ گويه و سه عامل: ۱) سيطره‌ ي بيماري شامل دو زير مقياس جسماني(۷ گويه) و روانياجتماعي(۲۰ گويه)، ۲) رويارويي با بيماري(۱۲ گويه) و ۳) تطابق با دارو درماني(۳ گويه) مشخص شد كه به طور مشترك ۵۳/۳۰ درصد از واريانس مشاهده شده را به خود اختصاص دادند. آلفاي كرونباخ، پايايي دروني پرسش‌ نامه را عالي و در حد ۹۱ درصد گزارش كرد. نتيجه‌گيري: پرسش‌ نامه ‌ي طراحي شده از خصوصيات مناسب و موردتاييد روان ‌سنجي(روايي و پايايي) براي اندازه ‌گيري كيفيت ‌زندگي بيماران مبتلا به فشارخون بالا برخوردار است. ازين ‌رو اين ابزار براي اندازه‌ گيري متغيرهاي مدنظر در بيماران ايراني مبتلا به فشارخون بالاي برخوردار پيشنهاد مي ‌شود.