رابطه ميان بازار سرمايه، سپرده‌هاي بانكي و سفته‌بازي ارزي: با تاكيد بر نقش نرخ بهره در اقتصاد ايران

وضعيت نامطلوب شاخص‌هاي كلان رشد اقتصادي، سرمايه‌گذاري و نرخ تورم و عدم تناسب ميان حجم بالاي نقدينگي در دست مردم و نقدينگي پايين بخش توليد، همواره يكي از مشكلات موجود در اقتصاد ايران بوده است. به اين علت، ارتباط ميان بازارهاي مالي موازي سرمايه، سپرده‌هاي بانكي و سفته‌بازي در بازار ارز و به علاوه نقش بانك مركزي در بهره‌گيري از ابزار پولي نرخ بهره با هدف جابه‌جايي نقدينگي ميان آن‌ها به منظور اثرگذاري بر شاخص‌هاي كلان هدف، مي‌تواند تعيين‌كننده باشد. از اين رو، مطالعه حاضر در بازه زماني 1396-1367 با استفاده از سيستم معادلات همزمان و روش حداقل مربعات سه مرحله‌اي (3SLS)، اين مهم را مورد ارزيابي قرار داده است. نتايج نشان مي‌دهد كه بازارهاي عنوان شده در سطح معناداري قابل توجهي، رابطه منفي با يكديگر داشته‌اند. دو واسطه مالي بازار سهام و سپرده‌هاي بانكي، اثرگذاري مثبت و معناداري بر سرمايه‌گذاري و رشد اقتصادي داشته و در مقابل، سفته‌بازي در بازار ارز، اثر منفي و معناداري را نشان داده است. علاوه بر اين، سپرده‌هاي بانكي، اثر منفي و معناداري بر شاخص بهاي كالاهاي مصرفي داشته و در مقابل، سفته‌بازي ارزي اثر مستقيم و معناداري را نشان داده است. در نهايت، با وجود تاييد جانشين بودن اين سه بازار مالي، ابزار پولي نرخ بهره به علت سركوب شدن، كارايي خود را در جابه‌جايي نقدينگي ميان آن‌ها به منظور تاثيرگذاري بر شاخص‌هاي اقتصادي مدنظر از دست داده و عملا موجب كاهش قدرت بازارگرداني بانك مركزي  شده است.