تعيين كننده‌هاي خالص صادرات كالاهاي صنعتي در ايران: اثربخشي كيفيت محيط زيست

بر اساس نظريه هكشر اوهلين ونك (HOV)، علاوه بر متغيرهاي نيروي كار و سرمايه عوامل ديگري مانند انرژي و شاخص كيفيت محيط‌زيست نيز مي‌تواند بر ايجاد پتانسيل صادراتي محصولات در يك كشور اثرگذار باشد. در اين ارتباط، هدف اين مطالعه ارزيابي اثرات عوامل تعيين‌كننده به‌ويژه شدت انتشار دي اكسيدكربن به عنوان يكي از شاخص‌هاي كيفيت محيط‌زيست بر خالص صادرات محصولات منتخب بخش صنعت شامل قطعات خودرو و محصولات پتروشيمي بوده است. بر اين اساس، الگوي اقتصادسنجي خالص صادرات ايران با 21 شريك تجاري شامل دو رگرسيوني براي گروه كالاهاي اشاره شده در دوره زماني 2019-2000 به روش حداقل مربعات تعميم يافته (GLS) و در محيط داده‌هاي تابلويي برآورد شد. نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهدكه با توجه به معني‌داري ضريب متغير محيط‌زيست در معادله خالص صادرات قطعات خودرو، زماني كه شدت دي‌اكسيدكربن ايران نسبت به شركاي تجاري افزايش يافته و كشور سياست‌هاي محيط‌زيستي سهل‌گيرانه به‌كار گرفته است، كسري تجاري ايران در گروه كالايي قطعات خودرو كاهش يافته است. برعكس زماني كه كشور سياست محيط‌زيستي مشابهي (فراواني نهاده محيط‌زيست) را به‌كار گرفته است، خالص صادرات محصولات پتروشيمي ايران كاهش يافته است. بنابراين، وفور نهاده محيط‌زيست (به‌كارگيري سياست‌هاي محيط‌زيستي سهل‌گيرانه) سبب كاهش خالص صادرات محصولات پتروشيمي مي‌شود. در صورت اعمال سياست سخت‌گيرانه محيط‌زيستي و بهبود كيفيت محيط‌زيست از طريق كاهش شدت دي‌اكسيدكربن مزيت نسبي در قطعات خودرو و محصولات پتروشيمي ايران حاصل مي‌شود.