مديريت منابع مشترك: بازار، دولت يا هيچ كدام؟ مروري بر مطالعات مديريت منابع آب در ايران (با تاكيد بر ديدگاه اوستروم)

بسياري از منابع طبيعي مشترك جهان در وضعيت بحراني قرار دارند. راه‌حل اين بحران، توسعه نهادهاي مديريتي موثر است، اما هيچ توافقي در مورد اين نهادها وجود ندارد. برخي از اقتصاددانان بر اين باورند كه از طريق ايجاد نهاد مالكيت خصوصي مي‌‌توان به حل مسائل مديريتي اين منابع كمك كرد؛ برخي ديگر از كنترل منابع توسط دولت مركزي حمايت مي‌‌كنند و برخي از نهادگرايان راهبرد مديريت محلي را راه‌‌حل اين بحران مي‌‌دانند. در اين پژوهش با استفاده از يك فراتحليل تجربي به بررسي اين موضوع پرداخته مي‌‌شود كه مطالعات داخلي در مورد مديريت آب به عنوان يك منبع طبيعي مشترك از چه راه‌‌حلي حمايت بيشتري كرده‌‌اند و چه عواملي را براي بررسي موفقيت يا شكست آن در نظر گرفته‌‌اند. بدين منظور حدود 120 مقاله از پايگاه اطلاعات نشريات كشور، پايگاه مجلات تخصصي نور و پايگاه اطلاعات علمي جهاد دانشگاهي و پرتال جامع علوم انساني با كليدواژه مديريت آب جمع‌‌آوري شد كه 73 مورد از آن مرتبط با موضوع اين مطالعه بود. نتايج پژوهش نشان مي‌‌دهد كه بيشتر مطالعات (حدود 70 درصد) از راه‌‌حل مديريت مشاركتي محلي در پژوهش خود استفاده كرده‌‌اند و براي بررسي علل موفقيت و يا شكست آن، بيشتر برخي عوامل فيزيكي را مورد توجه قرار داده و كمتر قواعد و ترتيبات نهادي را بررسي كرده‌‌اند. 30 درصد ديگر نيز از راه‌‌حل بازار يا دولت حمايت كرده‌‌اند. در پايان اين مطالعه پيشنهاد مي‌‌كند در مطالعات آينده بيشتر از رويكردهاي جامع، همچون رويكرد تحليل و توسعه نهادي اوستروم براي بررسي مناسب‌‌ترين شيوه مديريتي و چگونگي اثربخشي آن در تحليل‌‌ها استفاده شود تا بتوان به شيوه موثرتري منابع مشترك همچون آب را مديريت كرد.