واكاوي پديده معنا در بخش‌هايي از نهج‌البلاغه با رويكرد معناشناسي چارچوب فيلمور

در متني چون نهج‌البلاغه كه به انگيزه گردآوري سخنان بليغ و حكيمانه امام علي عليه‌السلام شكل گرفته است، معنا به‌عنوان سازه اصلي متن بعد از الفاظ و واژگان آن قرار دارد. سازوكارهاي مختلفي براي درك و شناخت فرايند توليد معنا از ناحيه معناشناسان معاصر بيان شده است كه هر يك ملزومات و قواعد خاص خود را دارد. در پژوهش حاضر، به روش تحليلي و با رويكرد معناشناسي تطبيقي، پديده معنا در پاره هايي از نهج‌البلاغه براساس نظريه چارچوب فيلمور بررسي گرديد و اين نتايج درخور توجه است كه معنا نسبت به نوع مخاطبان و تنوع بافت موقعيتي در نوسان است؛ هر بخش از معنا در اثر بر هم كنشي و دخالت ذهنيت و باورهاي گوينده (امام) و مخاطبان ايشان بروز مي يابد. در تمام ساختار متن نيز اين واقعيت وجود دارد كه مفاهيم و تصاوير ذهني موجود در سخنان امام عليه‌السلام، چارچوب‌هاي معنايي مي سازند كه خاستگاه همه آن‌ها، ذهن و دانش دايره المعارفي و تجربه اجتماعي و فرهنگي امام است و اين روند به‌گونه‌اي است كه با ظهور يك مفهوم يا تصوير ذهني، تمامي مفاهيم و تصاوير ذهني مرتبط با آن متبادر مي شوند. هرگونه بي توجهي و بي دقتي به آن چارچوب‌هاي معناساز، مي تواند شارحان و مفسران سخن امام را از مراد و مقصود اصلي گوينده متن دور سازد.