تحليل مباني نظري مطالعات صدا و مكان از اكوستيك معمـاري تا مكـان شنيداري

بيان مسئله: يكي از مباحث قابل طرح اما مغفول در زمينه‌ تجربه‌ بدنمند معماري، نسبتي است كه شنيدن صداها با معماري برقرار مي‌كند. بر اين اساس نوشتار حاضر به نسبت ميان شنيدن صداها و مكان مي‌پردازد.هدف پژوهش: نوشتار حاضر در راستاي جستجوي چيستي «تجربه‌ شنيداري مكان» به دنبال بيان شيوه‌هاي گوناگون «انديشيدن به نسبت صدا و مكان» در قالب رشته‌هاي مطالعاتي شناخته ‌شده است.روش پژوهش: مقاله با مراجعه به متون متنوع در اين زمينه به معرفي مباني فكري و محتواي اجمالي اين مطالعات در بستري تاريخي مي‌پردازد. از اين رو مقاله بر مبناي تحقيقي «پرسش‌محور» شكل گرفته و «فرضيه‌محور» نيست.نتيجه‌گيري: تحليل مباني فكري اين مطالعات سه رويكرد فيزيكي، روانشناسانه و پديدارشناسانه را در اين زمينه نشان مي‌دهد. اين مطالعات سيري از مطالعات فيزيك صدا در حوزه‌ فيزيك ساختمان را آغاز مي‌كند و چرخش محور مطالعات از مفهوم «صدا» در علوم تجربي و در رشته‌‌ اكوستيك و زيرمجموعه‌هاي آن همانند اكوستيك معماري و اكوستيك رواني را به سوي مفهوم «شنيدن» در مطالعات انساني نشان مي‌دهد. مطالعات انساني دو رويكرد عمده‌ روانشناسانه (در مطالعاتي چون منظرصوتي و زيرمجموعه‌هاي آن همانند اكوستيمولوژي و اكولوژي صوتي و نيز معماري شنودي)، و پديدارشناسانه (در مطالعات مكان شنيداري) را شامل مي‌شود. در انتها مقاله با مقايسه‌ تحليلي و جمع‌بندي رويكردهاي فكري، سير انديشه در اين مطالعات را از كميت (در اكوستيك معماري با هدف كنترل صدا) به سوي كيفيت (در منظرصوتي و معماري شنودي با هدف طراحي صدا) و نيز از كيفيت به سمت كليت (در مكان شنيداري به هدف فهم شنيداري مكان) نشان مي‌دهد.