عنوان مقاله :
ظهور دولت مدرن در خاورميانه از منظر رويكرد جامعه‌شناسي تاريخي
عنوان به زبان ديگر :
Modern State Emerging in the Middle East: From Historical Sociology Lenses
پديد آورندگان :
زيبائي، مهدي دانشگاه بين المللي امام خميني (ره) - روابط بين‌الملل، قزوين، ايران
كليدواژه :
دولت مدرن , خاورميانه , جامعه‌شناسي تاريخي , قوه قهريه بين‌الملل
چكيده فارسي :
آنچه كه امروزه بعنوان دولت مدرن در سرزمين‌هاي خاورميانه شناخته مي‌شود در اكثر كشورهاي منطقه به طور جدي با الگوي اوليه آن كه در طول بيش از سه قرن در اروپاي غربي شكل گرفت، متفاوت است. يكي از نشانه‌هاي دولت مدرن استفاده انحصاري از قوه قهريه توسط نظام سياسي حاكم مي‌باشد كه اين مهم در الگوي اروپايي به واسطه فرآيند چانه‌زني بين نيروهاي اجتماعي و دولتمردان شكل گرفت؛ اين در حالي است كه نيروهاي اجتماعي فعال در خاورميانه معاصر نقش بسيار كمرنگي در روند نهادينه‌سازي قوه قهريه در دستان دولت‌ها داشتند. حال اين پرسش مطرح مي‌شود، چرا فرآيند دولت‌سازي و روند تثبيت انحصار دولت بر قوه قهريه در مناطق مورد بحث، سرنوشتي متفاوت داشت. در اين رابطه به نظر ميرسد نقش بازيگران بينالمللي در شكل‌گيري دولت مدرن خاورميانه‌اي باعث شد تا اكثر دولتهاي منطقه بيش از آنكه بر قدرت زيرساختاري معطوف به جريانهاي اجتماعي جوامع مربوطه متكي باشند بر قدرت استبدادي برآمده بر زور و اجبار تكيه كنند. بعبارت ديگر حمايت قدرتهاي بينالمللي از رهبراني كه به طور عمده از بقاياي نظام سياسي سابق به حساب مي‌آمدند، باعث گرديد طول مدت ظهور دولت مدرن در خاورميانه تنها به چند دهه تقليل يابد. اين نوشتار مي‌كوشد ضمن اشاره به ديدگاههاي رقيب پيرامون ظهور دولت مدرن در چارچوب تحليلي جامعه‌شناسي تاريخي، ريشه‌هاي ظهور دولت مدرن در خاورميانه معاصر را در پرتو جامعه‌شناسي تاريخي روابط بين‌الملل بررسي نمايد.
چكيده لاتين :
In the plethora of countries of the Middle East, the entity that nowadays is known as the modern state seriously is different from the primary pattern that has been shaped within more than three centuries in West Europe. One of the signs of the modern state is the exclusive use of physical force by the political authority; this point in the European pattern was formed by the process of bargaining between social forces and statesmen. While the active social forces in the modern Middle East had so little role in institutionalizing physical forces in the state’s hands. Now, the matter is that why the state-making process and consolidating procedure of state exclusive on the physical forces in the mentioned regions (West Europe and the Middle East) had a different history. It seems the role of international actors in shaping the Middle East modern state has caused that most part of the regional states is relied on despotic power rather than infrastructure power. The first is focused on social trends and the latter is based on coercion. This work intends alongside pointing to the rival perspectives on the emerging modern state within Historical Sociology as an analytical framework, to study the roots of the emerging modern state in the current Middle East behind the Historical Sociology of International Relations (HSIR) lenses.
