مدلسازي عامل مبناي گسترش بيماري مالاريا

Modeling the Spread of Infectious Diseases Malaria

مالاريا يك بيماري انگلي داراي ناقل است كه سالانه 2/1 تا 5/7 ميليون مرگ در اثر آن ثبت مي­شود. علي­رغم پژوهش­هاي زيادي كه در خصوص بيماري مالاريا صورت گرفته، اين بيماري هنوز هم يكي از مشكلات اصلي سازمان بهداشت جهاني است. در چند سال اخير، مدل­هاي شبيه ساز كامپيوتري به طور موثري براي مطالعه پويايي جمعيت ناقلين و استراتژي­هاي كنترل بيماري­هاي از طريق ناقل بكار گرفته شده ­اند. در اين تحقيق نيز ايجاد يك مدل شبيه سازي بر پايه مدل سازي عامل مبنا براي بيماري مالاريا مورد توجه قرار گرفته است. باتوجه به اينكه انتشار اين بيماري به فاكتورهاي محيطي، جغرافيايي و اجتماعي متنوع و فراواني وابسته مي‌باشد، لذا اين تحقيق بر ارزيابي نحوه تاثير فاكتورهاي محيطي و جغرافيايي موثر، بر نحوه انتشار بيماري در سطح دهستان بندزرك استان هرمزگان و همچنن بررسي نحوه تاثير اقدامات و سياست هاي كنترلي در جلوگيري از انتشار بيماري متمركز شده است. در اين تحقيق براي مدل سازي انتشار مالاريا، انسان ها و پشه هاي ماده آنوفل به عنوان عامل در نظر گرفته شده اند و همچنين از نقشه پوشش زمين منطقه مورد مطالعه به عنوان محيط شبيه سازي استفاده شده است. در اين تحقيق پارامترهاي درجه حرارت، رطوبت، فاصله از آب هاي راكد، فاصله از پوشش گياهي و تراكم جمعيت انسان به عنوان فاكتورهاي موثر در انتشار مالاريا انتخاب شدند. جهت تست و ارزيابي مدل 4 سناريوي آزمايشي طراحي شد كه طي آنها تاثير فاكتورهاي مختلف در مدل بررسي گرديد. نتايج حاصل نشانگر حساسيت مدل به اين فاكتورها و برتري نسبي 20 درصدي پارامتر بهبودي در كنترل اين بيماري بوده است. همچنين نشان داده شد كه مي توان با سناريوهاي ساده ميزان تاثيرگذاري اقدامات كنترلي در كاهش و كنترل بيماري را نمايش داده و بررسي نمود. سياست هاي كنترلي در نظر گرفته شده براي جلوگيري از انتشار بيماري، خشك كردن آب هاي راكد، استفاده از توري هاي محافظ، از بين بردن پشه‌ها در شروع فصل گرم و افزايش شرايط بهداشتي و درماني مي باشد كه نتيجه گرفته شد كه سياست استفاده از توري هاي محافظ موثرترين روش براي جلوگيري از بيماري مي باشد.

Malaria is a parasitic disease transmitted by mosquitoes that kills 1.5-2.7 million people per year. Malaria remains a major concern for the World Health Organization despite extensive research. Computer simulation models have been used to research disease carrier management strategies in recent years. The development of a simulation model based on the Agent modeling of the malaria is being considered in this study. Given that the spread of this disease depends on various environmental, geographical and social factors. Therefore, this study focuses on evaluating the impact of effective environmental and geographical factors, on the spread of the disease in Bandzarak rural district of Hormozgan province and also examines the impact of control measures and policies to prevent the spread of the disease. Humans and female Anopheles mosquitoes were used as factors in this study to model the spread of malaria, and the land cover map of the study area was used as a simulation environment. Temperature, humidity, distance from stagnant water, distance from vegetation, and human population density were chosen as effective factors in the spread of malaria in this research. In order to test and evaluate the model, four experimental scenarios were designed, during which the effect of different factors in the model was investigated. The results showed the sensitivity of the model to these factors and the relative superiority of 20% of the recovery parameter in controlling this disease. It was also shown that simple scenarios can show and evaluate the effectiveness of control measures in reducing and controlling the disease. Control policies are meant to avoid disease transmission by drying stagnant water, using protective nets, killing mosquitoes at the start of the warm season, and deteriorating health conditions, with the result that using protective nets is the most effective way to prevent disease transmission.