مناسبات دين و حوزه عمومي در انديشه سياسي معاصر غرب؛ طرح الگويي براي ايران

The relationship between religion and the public sphere in contemporary Western political thought. Model design for Iran

بي‌شك، يكي از مسائل مهم حوزه انديشه‌سياسي در عرصه‌عمومي، رابطه نهاد دين و حوزه‌عمومي است كه امروزه در ايران نيز مباحث مربوط به ‌آن بسيار مورد توجه قرار گرفته و در بين انديشمندان و روشنفكران چه ديني و چه سكولار درباره‌ي نوع و چگونگي اين رابطه، مناقشه و نزاع جدي وجود دارد. در جامعـه كنوني در خـود و بـراي خـود زيستن ديگر معنايي ندارد و بايستي به چگونگي امكان همزيستي هماهنـگ سـنت‌هاي دينـي در حـوزه‌ي عمـومي انديشيد. مسئله پيش‌روي اين نوشتار اين مطلب است كه دين‌نهادينه در اين‌راستا چه نقشي مي‌تواند داشته باشد؟ آيا مي‌تواند موجب گشايش باب گفت‌وگو در عرصه عمومي گردد يا اينكه اصلاً به‌مثابه مانعي بر سر راه آن قرار مي‌گيرد؟ مقاله حاضر با طرح برخي از الگوهاي رابطه دين‌نهادينه شده و عرصه‌عمومي؛ ضمن بررسي سه‌ديدگاه مطرح در اين حوزه، كوشش مي‌كند بااستفاده از نتايج مطالعه تطبيقي بين الگوهاي مذكور، الگويي را ارائه دهد كه درخصوص ايران اسلامي كارساز باشد و ما را از اين تصلب دوگانه كه يا بايد حكومت را دين تصاحب كند و يا كلاً به عرصه خصوصي تنزل يابد، رها سازد. روش انجام اين پژوهش توصيفي-تحليلي است.

Undoubtedly, one of the most important issues in the field of political thought in the public sphere is the relationship between the institution of religion and the public sphere. There is serious controversy among religious and secular thinkers about the nature of this relationship. The epistemological and historical experience of modernity shows that religion is beyond what we can reduce to ideology or to equate with secularism. In today's society, life has no meaning in itself, and one must think about how religious traditions can coexist in the public sphere. The point of this article is what role can institutionalized religion play in this? Can it open the door to dialogue in the public arena or does it prevent it at all? This article presents models of the relationship between institutionalized religion and the public sphere. Then, by examining three perspectives in this field, it tries to present a model that works for Islamic Iran by using the results of a comparative study between the mentioned models. an‎d to free us from the double entanglement that either religion must take over the government or be reduced to the private sphere altogether. The method of this research is descriptive-analytical.