تجارب زيسته معلمان از نحوه اجراي طرح هاي درس پژوهي و اقدام پژوهي در مدارس ابتدايي

Understanding Teachers’ Lived Experience of Conducting the Lesson Study and Action Research Programs in Primary Schools in Mashhad

هدف اصلي اين پژوهش، فهم تجربه زيسته معلمان از نحوه اجراي طرح هاي درس پژوهي و اقدام پژوهي و فرصت ها و چالش هاي آن مي باشد. براي اين منظور از روش پژوهش پديدارشناسي استفاده شد. 19 تن از معلمان منتخب استاني يا كشوري اين دو طرح در مدارس ابتدايي شهر مشهد به عنوان مطلعان كليدي با روش نمونه گيري هدفمند انتخاب شدند. جهت گردآوري داده ها از مصاحبه نيمه ساخت يافته استفاده شد. بر اساس نتايج به دست آمده، طرح هاي درس پژوهي و اقدام پژوهي طي يك فرايند رسمي و نظام مند از بالا به پايين از طريق بخشنامه ها و شيوه نامه هاي آموزشي به مدارس ابلاغ شده و معلمان تحت نظارت و حمايت مدير مدرسه طي يك برنامه زماني معين، اقدام به اجراي آن نموده و نتايج ارزيابي آن در قالب يك جشنواره اعلام مي شود. معلمان اغلب باانگيزه هاي دروني و بيروني متفاوت در چنين طرح هاي شركت مي نمايند. مهم ترين فرصت هاي قابل بهره برداري از اين دو طرح عبارت اند از: خلق روش هاي تدريس نو، تجربه گرداني و اشتراك دانش معلمان، بهبود تدريس، پرورش توان پژوهشگري، توسعه حرفه اي و رشد اخلاقي معلمان، و بهبود يادگيري دانش آموزان. از مهم ترين چالش هاي آن نيز مي توان به تعدد قوانين اداري، ضعف داوري و بازخورد نتايج، عدم استفاده از نتايج پژوهش ها، ضعف برنامه هاي توانمندسازي معلمان، اثرات منفي ماهيت جشنواره اي طرح ها، عدم حمايت مالي، كمبود زمان، تنوع طرح ها و فرسودگي معلمان و عدم تناسب تقديرها با ميزان سختي كار اشاره نمود. چنين به نظر مي رسد اجراي اين طرح ها به عنوان فرصتهاي يادگيري حرفه اي معلمان به شدت نيازمند همراهي و حمايت مديران در مراتب مختلف آموزش و پرورش به ويژه مديران مدارس مي باشد.

The main purpose of this study is to understand teachers’ lived experiences in conducting two programs of lesson study and action research with their opportunities and challenges. The research has been conducted according to a qualitative approach, based on Phenomenology as an attempt to reveal the essence of the reality experienced by selected persons in lesson study and action research programs at the provincial or national levels through semi-structured interviews. Purposive sampling was used to select the participants (17 teachers and 2 principal deputies) in primary schools in Mashhad city. The results showed the most important opportunities resulting from these programs were: paving the way for the creation of new teaching methods, the knowledge exchange among teachers, improving teacher teaching, fostering teacher research, teacher development, teacher moral growth, success and improving student learning. Moreover, the most important challenges were: administrative bureaucracy, poor judgment and feedback on project results, lack of useful use of research results, weak teacher empowerment programs, negative effects of the nature of project festivals, lack of financial support for teachers, lack of time, diversity of teachers' plans and fatigue during the performance, and also, the incompatibility of the awards with the level of hard work. The projects such as lesson study and action research programs have been communicated to schools through directives and teaching methods through a formal and systematic process from top to bottom.