مطالعه تنوع ژنتيكي در برخي ارقام جو (Hordeum vulgar L.) با استفاده از نشانگرهاي ريزماهواره و صفات فيزيولوژيك فروكتان و نشت يوني تحت تنش سرماي ديررس بهاره

Study on Genetic Diversity of some Barley (Hordeum vulgare L.) Cultivars Using SSR Marker and Physiological Traits, Froctun and Ion Leakage under Late Spring Cold Stress

گياهان همواره در معرض طيف وسيعي از تنش هاي محيطي ازجمله سرماي ديررس بهاره هستند كه بر ميزان رشد و توليد آنها اثر مي گذارند. هدف از اين تحقيق، بررسي اثر تنش سرماي ديررس روي صفات فيزيولوژيك مرتبط با تحمل به تنش، شامل فروكتان و نشتيوني در مرحله زايشي بود. بدين‌منظور آزمايشي در شرايط كنترل شده (گلخانه) با مدل تجزيه مركب در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي كه شامل چهار محيط (سطوح دمايي C°8 (شاهد)، C°2+، C°0 و C°2-)، 20 رقم جو زراعي در سه تكرار، در دانشكده كشاورزي تربيت مدرس انجام شد. نتايج تجزيه واريانس حاصل از داده هاي فيزيولوژيك نشان داد كه سطوح تنش سرما، رقم و اثر متقابل رقم در سرما براي هر دو صفت در سطح احتمال 1 درصد معني دار بود. نتايج مقايسه ميانگين و نيز تجزيه بايپلات صفات فيزيولوژيك نشان داد گوهران و جلگه متحملترين و ريحان 03 و ماكوئي حساسترين ارقام به تنش سرما مي باشند. براي بررسي تنوع ژنتيكي در بخش مولكولي از 14 جفت آغازگر ريزماهواره استفاده شد. ميانگين محتواي چندشكلي برابر 0/40 برآورد شد. ارقام با ضريب تشابه جاكارد و روش تجزيه خوشه اي با مدل Complete linkage گروهبندي شدند و 20 رقم جو زراعي در چهار گروه قرار گرفتند. نتايج تجزيه ارتباطي با استفاده از تجزيه رگرسيون گام‌به‌گام، حاكي از ارتباط بالاي (بالاترين ضريب تبيين، R2)، نشانگر EBmac0674 با صفت نشتيوني (34/3) و نشانگر Bmag0173 با صفت فروكتان (20/8) بود.

Plants are always exposed to a vast range of environmental stress including the late spring cold stress which affects their growth and production. The purpose of this research was to investigate the effect of Late cold stress on the physiological traits, associated with stress tolerance that consists of fructan and Ion leakage in the reproductive stage.To this end, an experiment was conductedin a controlled condition (greenhouse)with a combined analysis modelbased on a completely randomized designinfour media (control temperature level of +8°C, +2°C, 0°C, and -2°C) for 20 cultivars of barley and three replicationin the Faculty of Agriculture of Tarbiat Modarres University, Iran. The results of the analysis of variance showed that cold stress levels, cultivar, and interaction of cultivar on cold were significant for all the traits at 1% probability level. The results of comparing the mean and biplot analysis of physiological traits showed that Gohran and Jelgeh are the most tolerant and Reyhan 03 and Makoei are the most sensitive cultivars to cold stress. To study the genetic diversity in the molecular segment, 14 pairs of microsatellite primers were used and the average polymorphism content was estimated as much as 0.40. The cultivars were grouped by the Jacard similarity coefficient as well as cluster analysis method via the Complete linkage model, and 20 cultivars of barley were divided into 4 groups. The results of correlation analysis using stepwise regression analysis showed a high correlation (R2) for EBmac0674 indicator with Ion leakage trait (34.3) and Bmag0173 indicator with fructan trait (20/8).