چكيده فارسي :
اين نوشتار به معناشناسي عبارت«عقل عن الله» در احاديث پرداخته است. به اين منظور معناي لغوي «عقل» ارائه و كاربردهايش در تركيب با حرف جرّ «عن» گردآوري و دستهبندي شده است. بر اين پايه، عبارت «عقل عن» در روايات فقهي به معناي تحمل و پرداخت ديه خطاي ديگري است. در روايات غير فقهي اما، «عقل» به معناي فراگيري و دريافت و نگاهداري در ذهن است. در اين حوزه، عبارت مزبور با واژه مبارك «الله» تركيب شده كه به معناي فراگيري و دريافت از خداست. در بيشتر اين كاربردها، مفعول بيواسطه ديده نميشود، ولي موجود و در تقدير است؛ زيرا «عَقَلَ» فعل متعدي و نيازمند مفعول است. با توجه به وجود مفعول «أمره» در برخي از كاربردها و نيز سياق روايات، ميتوان مفعول را فرمان يا شأن الهي و عبارت مزبور را به معناي فراگيري و دريافت اوامر الهي از خداوند يا آنچه به شأن او مربوط است، دانست؛ خواه اين دريافت از طريق فرستادگان خدا باشد يا گوش سپردن به نداي فطرت.
چكيده لاتين :
This writing has dealt with the semantics of the phrase “‘aqala ‘an Allāh” in traditions. For this reason, the literal meaning of the verb “‘aqala” has been presented and its applications when associated with the particle “‘an” has been collected and classified. Based on this, the phrase “‘aqala ‘an” in the traditions dealing with jurisprudence denotes “to undertake and to pay another person’s compensation for unintentional injury (diat all-khaṭa’). In non-jurisprudential traditions, however, “‘aqala” denotes: learning, receiving and keeping in mind. In this field, the above phrase has been associated with the blessed word of Allah, so it denotes learning and receiving from God. In most of these usages the indirect object is not mentioned, however, it exists and is implied, because the verb “‘aqala” is a transitive one and requires an object. Considering the object “amrah” in certain usages along with the context of the traditions, one can consider the object as the divine Command or Affair, and the above phrase as learning and receiving the divine commands from God or whatever relates to His affair, whether this receiving be through the messengers of God or through paying attention to the call of one’s natural disposition (fiṭra).
