بررسي خصوصيات جوانه‌زني و گياهچه‌اي بذر پسته (Pistacia vera L.) جنگل خواجه كلات مشهد

Investigation of germination and seedling characteristics of pistachio seed (Pistacia vera L.) in Khajeh Kalat forest of Mashhad

يكي از گونه هاي با ارزش جنگل هاي ايران در مناطق ايران و توراني گونه پسته وحشي است كه از ارزش اقتصادي بالايي برخوردار مي باشد. توليد بذر از موضوعات مهم جنگل شناسي و برنامه هاي احيايي و جنگل كاري با بذر و نهال بوده و به همين جهت نياز به كسب اطلاعات لازم درباره كيفيت و كميت بذر اين گونه بيش از پيش احساس مي گردد. ابتدا براي جمع آوري نمونه بذر، نقشه فرم زمين پس از روي هم اندازي نقشه هاي جهت، شيب و ارتفاع تهيه و اقدام به جمع آوري بذر پسته از مناطق تعيين شده، گرديد. بذور از 23 منطقه نمونه گيري جمع آوري گرديد. درصد قوه ناميه، سرعت جوانه زني، ارزش جوانه زني و ميانگين مدت روز براي جوانه زني براي هر يك از توده هاي بذري بر اساس فرمول ها و محاسبات آزمايش بذر و قوانين سازمان بين المللي بذر (ايستا) تعيين گرديد. نتايج حاصل از آزمايشات نشان داد كه عامل جهت، ارتفاع و شيب در سطح 1 درصد بر روي قوه ناميه، ارزش جوانه زني، ميانگين مدت روز براي جوانه زني و سرعت جوانه زني بذر اثر معني داري نشان مي دهد. نتايج مقايسه ميانگين ها حاكي از آن بود كه در ارتفاعات بالا و جهت شمال و جنوب و شيب بالاي 60 درصد، بذر پسته داراي بيش ترين درصد قوه ناميه بود. همچنين نتايج مقايسه ميانگين ارزش جواني زني بذر پسته نشان داد كه در ارتفاع پايين، جهت شمال و شيب 0-30 درصد داراي ارزش بالاي جواني زني بذر پسته بود. مدت روز جوانه زني در جهت جنوب و شيب بالاي 60 درصد، بيش ترين ميانگين مدت روز جوانه زني و همچنين در دو طبقه ارتفاعي و جهت شرق و غرب و شيب بالاي 60 درصد داراي بيش ترين سرعت جوانه زني بذر پسته بود.

One of the valuable species of Iranian forests in Iran and Turan is the wild pistachio species and they have high economic value. Seed production is one of the important topics in forestry and rehabilitation and afforestation programs with seeds and seedlings, and therefore the need to obtain the necessary information about the quality and quantity of seeds of this species is felt more than ever. First, to collect seed samples, a land unit map was prepared. After superimposing the direction, slope and elevation maps, the pistachio seeds were collected from the designated areas. Seeds were collected from 23 sampling areas. Percentage of viability, germination rate, germination value and mean day of germination for each seed mass based on the formulas and calculations of seed testing and the rules of the International Seed Testing Association (ISTA) was determined. The results showed that the direction, elevation and slope factor at 1% level had a significant effect on viability, germination value, and mean day of germination and seed germination rate. The results of comparing the means showed that at high elevation and in the direction of north and south and a slope above 60%, pistachio seeds had the highest percentage of viability. Also, the results of comparing the mean value of pistachio seed germination showed that at low elevation, north direction and slope of 0-30%, pistachio seed germination value was high. Mean day of germination in the south direction and slope above 60%, the highest mean day germination and also in two elevation and east and west and slope above 60% had the highest germination rate of pistachio seeds.