نسل دوم حديث پژوهي؛ معنا، مبنا و روش

The second generation of hadith scholarship; meaning, foundation and method

از مسائل مهم، توليد علم و ضرورت نظريهپردازي بر مبناي منابع حديثي است كه اساس آن، كشف واقعيت است، نه توصيف و تجويز. سؤال اينكه آيا فقه الحديث ميتواند به توليد علم منجر شود؟ هدف اين پژوهش بررسي امكان، مبنا و روش توليد علم از احاديث است. روش اين پژوهش، تجزيه و تحليل مطالعات بينارشتهاي حديثي و سپس تجربه آن در حديثپژوهي بوده است. يافته پژوهش اينكه اولاً امكان توليد علم از حديث (كشف واقعيت) وجود دارد؛ زيرا سخن معصوم بر اساس واقعيتها صادر ميشود و در لايه زيرين خود، آن را پنهان دارد؛ ثانياً رويكرد محقق بايد فهم مبنا و لايه زيرين حديث باشد نه ظاهر آن؛ ثالثاً براي دستيابي به اين هدف بايد، افزون بر فقه الحديث مرسوم، از نسل جديد فقه الحديث استفاده كرد كه مبتني است بر راهبرد پژوهش معكوس، به منظور شناخت مبناي مؤلفههاي هر حديث و سپس كشف قانون پايه از طريق بررسي مناسبات مبناها با يكديگر. نتيجه اينكه براي توليد علم و اسلاميسازي علوم انساني، پس از طي مراحل نسل اول، بايد مراحل ديگري نيز طي شود. بر اين اساس، بايد آموزش اين روش در رشته هاي علوم حديث و علوم قرآن و حديث بايد مورد توجه قرار گيرد