زمين‌شناسي، كانه‌زايي و ژنز كانسار سلستين مادآباد، جنوب زنجان

واحدهاي سنگي در كانسار سلستين مادآباد شامل سنگ‎هاي آهكي متوسط تا ضخيم لايه و توده‌اي با ميان لايه‌هاي سنگ‌آهك مارني و مارن سازند قم به سن ميوسن پيشين هستند. كانه‌زايي در كانسار مادآباد به‌صورت عدسي شكل درون واحدهاي كربناته عضو f سازند قم رخ داده و لايه‌بندي آنها را قطع كرده است. كانه‌زايي در كانسار مادآباد شامل سه مرحله است. مرحله اول با تشكيل كلسيت طي فرايندهاي هم‌زمان با رسوب‌گذاري تا هم‌زمان با دياژنز مشخص مي‌شود. مرحله دوم مربوط به فعاليت‌هاي گرمابي است كه به‌ترتيب با تشكيل سلستين‌هاي توده‌اي ريزبلور و دانه‌شكري نسل اول، رگه و رگچه‌هاي سلستين‌ درشت‌بلور نسل دوم همراه با اندكي استرانسيانيت و باريت، سلستين‌هاي درشت‌بلور شكل‌دار نسل سوم با بافت پُركننده فضاهاي خالي و در نهايت تشكيل رگه و رگچه‌هاي تأخيري كوارتز- كلسيتي همراه مي‌باشد. مرحله سوم مربوط به فرايندهاي برون‌زاد است. دگرساني‌ها شامل دولوميتي، كلسيتي و سيليسي هستند. سلستين همراه با اندكي استرانسيانيت و باريت، كانه‌هاي معدني و كلسيت، دولوميت، كوارتز و اكسيدها- هيدروكسيدهاي آهن، كاني‌هاي باطله در مادآباد هستند. بافت ماده معدني از نوع رگه-‌ رگچه‌اي، پُركننده‌ فضاهاي‌ خالي، دروزي، بِرشي و كاتاكلاستيك است. براساس نتايج مطالعات ريزدماسنجي، درجه شوري ميانبارهاي سيال دو فازي غني از مايع در سلستين‌هاي نسل دوم بين شش تا 16 (ميانگين 10.6) درصد وزني معادل نمك طعام و دماي همگن‌شدن آنها از 248 تا 365 درجه سانتي‌گراد (ميانگين 278) متغير است. اين مطالعات بيانگر حداقل عمق تشكيل حدود 510 متر براي كانسار مادآباد است. استرانسيم از واحدهاي تبخيري موجود در بخش‌هاي مارني سازند قم و واحدهاي آتشفشاني سازند كرج منشاء گرفته است. ويژگي‌هاي كانسار مادآباد با كانسارهاي سلستين جانشيني اپي‌ژنتيك شباهت دارد.