مدل‌سازي پراكنش ذرات معلق هواي شهر اصفهان با بهره‌گيري از روش‌هاي IDW و Cokriging

زمينه و هدف: شهر اصفهان به دليل شرايط جغرافيايي خاص‌، توپوگرافي و ازدياد مواد آلاينده از آلوده‌ترين شهرهاي ايران محسوب مي‌شود. صنايع، ترافيك، آلاينده‌هاي خانگي و تجاري از منابع عمده‌ي آلاينده‌ي هواي شهر اصفهان به شمار مي‌رود. از روش‌هاي رايج براي پيش‌بيني و برآورد آلودگي هوا روش‌هاي درون‌يابي است. هدف از انجام اين مطالعه، بررسي الگوهاي پراكنش و مدل‌سازي ذرات‌معلق PM2.5 و  PM10 هواي شهر اصفهان با استفاده از روش‌هاي درون يابي IDW و Cokriging است. روش بررسي: در راستاي اين پژوهش، غلظت آلاينده‌هاي PM2.5   و PM10 در فصول‌ زمستان و تابستان سال هاي 1396و1397 در 137 نقطه از محدوده‌ي شهري به صورت مسيري خطي و به‌وسيله‌ي دستگاه پرتابل اندازه‌گيري ذرات معلق آلودگي هوا (مدل  CEM) اندازه‌گيري شد. نقشه‌هاي پهنه‌بندي براي هر آلاينده در دو فصل سرد و گرم در محيط ‌Arc GIS 10.6 تهيه شد. به‌منظور فرآيند صحت‌سنجي 30% از داده‌ها به صورت تصادفي كنار گذاشته شد. هم‌چنين  مقادير RMSE در هر دو روش‌ درون‌يابي مذكور موردمقايسه قرار گرفت.يافته‌ها: نتايج به‌دست‌آمده در مورد توزيع آلاينده‌ها با منابع انتشار مهم ازجمله مناطق با ترافيك بالا و بعضي از مناطق نزديك به مسير رودخانه‌ي زاينده رود  مطابقت داشت. روش Cokriging از نظر مقادير RMSE كم‌تر از روش IDW عملكرد بهتري داشت اگرچه در فرآيند صحت‌سنجي، بين برازش روش هاي IDW و Cokriging اختلاف چنداني مشاهده نشد.بحث و نتيجه‌گيري: در نقشه‌هاي پهنه بندي، نقاط داغ آلودگي (حداكثرغلظت) در مناطق مركزي محدوده مطالعاتي مشاهده شد كه سهم عمده اي از آن به تردد بسيار وسايل نقليه در سطح شهر اختصاص دارد.