يادگاري‌هاي آرامگاه كوروش بزرگ

آرامگاه كوروش بزرگ، بنيان گذار شاهنشاهي هخامنشي، از مهم ترين بناهاي دورۀ اوايل هخامنشي در پاسارگاد به شمار مي رود. اين بناي سنگي شامل يك سكوي شش پله اي و يك اتاق با سقف شيرواني است كه برفراز سكو ساخته شده است. بناي آرامگاه در گذر زمان دستخوش تغيير و تحولات زيادي شده است كه ازجمله مهم ترين آن ها، تبديل آن به مسجد در دورۀ اتابكان فارس و ساخت محرابي در ديوارۀ ديوار جنوبي اتاق آرامگاه بوده است. علاوه بر اين، ديوارها و سطوح سنگ هاي بنا دربرگيرندۀ يادگاري هاي بازديدكنندگان، سياحان و زائريني است كه درطول زمان از اين بنا ديدن كرده اند. پژوهش هاي روي محراب مسجد اتابكي انجام گرفته، اما سنگ نگاره ها و يادگاري هاي آن كمتر موردتوجه قرار گرفته است. هدف نوشتار حاضر، طبقه بندي و شناسايي يادگارهاي برجاي گذاشته شده در اين آرامگاه است كه در نتيجۀ يك بررسي ميداني تمام نقوش و سنگ نگاره ها به صورت كامل طراحي و مستند نگاري شده است. در مرحلۀ مطالعۀ كتابخانه اي، تمام منابع تاريخي مطالعه شده و با توجه به سنگ نوشته ها و هم چنين مقايسۀ نقوش حك شده بر ديواره ها، هريك به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار گرفته است. در اين راسـتا پرسـش هايي مربـوط بـه اين كه، قديمي ترين سنگ نوشته يا سنگ نگاره برروي آرامگاه متعلق به چه دوره اي است؟ آيا از دورۀ هخامنشي سنگ نوشته اي برروي بلوك هاي سنگي آرامگاه وجود دارد؟ سنگ نوشته هاي موجود متعلق به كدام شخصيت هاي تاريخي است؟ مطـرح گرديـد، نتيجۀ اين پژوهش، شناسايي بيش از صد سنگ نوشته و نقش كنده بوده كه قديمي ترين آن ها نقوشي متعلق به دورۀ ساساني است. تعداد زيادي از نقوش و نوشته هاي موجود برروي آرامگاه، متعلق به دوران معاصر است.