كاسه‌هاي كوبه در دشت كرمانشاه: ردپايي از گسترۀ سنت سفال دورۀ مس‌وسنگ جديد شمال ميان‌رودان در زاگرس‌مركزي

با توجه به اهميت دورۀ مس وسنگ، به ويژه اواخر اين دوره كه شاهد پيدايش نخستين شهرها و حكومت هاي آغازين هستيم، شناسايي انواع محوطه ها و مواد فرهنگي اين دوره مي تواند اطلاعات مهمي را به دانش ما در اين باره بيافزايد؛ ازجمله مهم ترين شاخصه هاي فرهنگي اين بازۀ زماني مي توان به افزايش جمعيت، گسترش مبادلات و تخصصي تر شدن حِرَف اشاره كرد. با وجود شناخت ما از گونه هاي مختلف مواد فرهنگي و به ويژه سنت هاي سفالي دورۀ مس وسنگ منطقۀ زاگرس مركزي آگاهي ما از سفال كوبه در ايران بسيار اندك است. سفال كوبه، گونه اي از سفال هاي مس وسنگ متأخر در جنوب غرب آسيا است كه ابتدا در دوران پس از عبيد و از دورۀ مس وسنگ متأخر 1 به بعد در فرم هاي متفاوت به صورت توليدانبوه در محوطه هاي ميان رودان شمالي گرفته تا سوريه و تركيه ظاهر شده است. تاكنون اين نوع ظرف در محوطه هاي ايران موردتوجه قرار نگرفته و بحثي درخصوص حضور اين نوع سفال در ايران مطرح نشده است. اين پژوهش به مسألۀ حضور سفال كوبه در غرب ايران و به ويژه دشت كرمانشاه مي پردازد و با روش توصيفيتحليلي تلاش مي كند به اين پرسش ها پاسخ دهد كه، شاخصه هاي فناوري كاسه هاي كوبۀ محوطۀ پيش ازتاريخي تاق بستان چيست و اين نوع ظروف در چه بازۀ زماني قرار مي گيرند؟ همچنين اين كه، اين يافته هاي جديد چه تصويري از حوزۀ پراكنش اين ظروف در اختيار قرار مي دهند؟ فراواني اين كاسه ها در كاوش سال 1394 ه #8205;.ش.، تاق بستان و ساير نمونه هاي مكشوف از استان كرمانشاه و غرب ايران نشان مي دهد كه اين سنت سفالي گسترۀ وسيعي در غرب ايران را دربر مي گرفته كه تاكنون براي ما ناشناخته بود. اين نمونه ها نشان مي دهند كه با فراواني قابل توجهي از گونۀ شمارۀ 3 و 4 كاسه هاي كوبه روبه رو هستيم و حضور پررنگ اين نمونه ها نشان دهندۀ گسترش سنت توليد اين گونه به بخش هاي غربي ايران چون زاگرس مركزي در دورۀ اوروك قديم است.