تبيين و تحليل شبكۀ ارتباطي شهرهاي ساساني و نقش اين شبكه در فتوحات اعراب

قلمروهاي گستردۀ حكومت هاي ايران باستان، در نگاه نخست، افزون بر نمايش اقتدار و تسلط شاهنشاهان، اين پرسش را در ذهن مخاطب شكل مي دهد كه حكومت هاي مركزي چگونه سلطۀ خود را بر اين مناطق گسترش داده، از اين سرزمين ها در برابر تهديدات خارجي دفاع مي كردند. در شاهنشاهي وسيع ساساني، يكي از سياست هاي شاهنشاهان اين سلسله براي گسترش سلطۀ خويش بر كشور، بناي شهرهاي جديد و احياء شهرهاي كهن بود. اين اقدامات لزوم احداث و بازسازي مسيرهاي بين شهري را براي جا به جايي كالاها و سپاهيان به وجود آورد، به گونه اي كه به تدريج شبكه اي گسترده متشكل از شهرها و مسيرها شكل گرفت. در اين شبكه، شهرها نقش گره هايي را داشتند كه منابع و تداركات لازم را براي دولت مركزي كنترل و فراهم مي كردند؛ بنابراين مي توان فرض كرد اين شبكۀ شهري علاوه بر گسترش قدرت، بر سقوط ساسانيان نيز تأثيرگذار بوده است. اين پژوهش با بهره گيري از منابع كتابخانه اي و روش توصيفيتحليلي به دنبال يافتن پاسخي براي اين پرسش است كه شبكۀ ارتباطي شهرهاي ساساني چه نقشي در فتوحات اعراب داشته است؟ يافته هاي پژوهش نشان مي دهند كه شبكۀ ارتباطي گستردۀ شهرهاي ساساني نَه تنها لشكركشي و جابه جايي سپاهيان اعراب را تسهيل كرد، بلكه آن ها توانستند با مسدودسازي راه هاي پشتيباني، توان دفاعي شهرها را تضعيف ساخته، با در اختيار گرفتن نقاط اتصال اين شبكه، يعني شهرها، حضور و سلطۀ خود را تثبيت كنند.