پديد آورندگان :
اخلاصي، مهنا دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي - دانشكده داروسازي، تهران، ايران , پيكان پور، محمد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي - گروه اقتصاد و مديريت دارو، تهران، ايران , راسخ، حميدرضا دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي - گروه اقتصاد و مديريت دارو، تهران، ايران
كليدواژه :
نرخ ارز دارو , سياست ارزي , سياست‌هاي حمايتي , آزادسازي ارز دارو
چكيده فارسي :
در ساليان اخير، تحريم‌‌ها عامل محدوديت تبادلات مالي، نوسانات نرخ ارز و افزايش نرخ تورم بوده است. در چنين شرايطي، تخصيص ارز دولتي به كالاهاي اساسي از جمله دارو با هدف كنترل قيمت آنها اعمال شد، اما مشكلات چند نرخي سازي ارز سبب طرح سياست‌هاي جايگزين شد. اين مطالعه پس از تحليل وضعيت موجود، به بررسي آثار مثبت و منفي اجراي سياست‌هاي جايگزين بر ذي نفعان پرداخته و چارچوبي از سياست‌هاي حمايتي با هدف كاهش آسيب‌پذيري ذي نفعان به دنبال اجراي اين سياست‌ها ارائه كرده است.
روش بررسي: پژوهش حاضر از نوع كيفي است كه در سال 1400 انجام شد. پس از مرور متون و استخراج مؤلفه‌هاي مربوطه، از مصاحبه نيمه‌ساختاريافته و بحث گروهي متمركز براي گردآوري اطلاعات استفاده شد و داده‌ها توسط روش كيفي تحليل مضمون در نرم‌افزار MAXQDA تحليل شدند.
يافته ها: با دسته‌بندي 1686 كد حاصله، مضامين اصلي شامل «تحليل پيشينه سياست جاري»، «ارزيابي شرايط فعلي»، «شناسايي سياست‌هاي ارزي جايگزين»، «تحليل شرايط پيش رو»، «تعيين سياست‌هاي حمايتي» و «ضرورت استقرار سيستم بازخورد» به دست آمد. تجميع نظر خبرگان نشان مي دهد هرچند تخصيص ارز دولتي در كنترل قيمت‌ها در حوزه دارو موفق بوده، اما تبعات آن نظير آسيب سلامت سازماني، اختلال در قيمت گذاري، افزايش بوروكراسي، اخلال در زنجيره تأمين و محدودسازي صنعت دارو، ضرورت تغيير اين سياست را برجسته مي‌كند. از طرفي، چنين تغييري مستلزم اتخاذ يك مجموعه سياستي حمايتي است. اين مجموعه شامل تخصيص مابه التفاوت نرخ ارز فعلي و جديد به بيمه، قيمت‌گذاري چند فازه و تهاتر مالياتي براي كاهش آسيب‌پذيري صنعت دارو، بازبيني تفاهم‌نامه دارويي سازمان غذا و دارو با بيمه‌هاي پايه و ايجاد بيمه مكمل براي دهك‌هاي پايين‌تر جامعه است. با تحليل پيشينه سياست جاري و ارزيابي شرايط فعلي 4 سياست ارزي مطرح مي شود.
نتيجه‌گيري: به نظر مي‌رسد تغيير نرخ ارز دارو به نرخ ثابتي در نزديك نرخ نيما، به‌عنوان راه‌حلي ميانه مي‌تواند به اصلاح فضاي موجود منجر شود. در اين راستا، با رويكرد كاهش آسيب پذيري گروه هاي مختلف ذي نفعان، اتخاذ مجموعه اي از سياست هاي حمايتي و استقرار سيستم بازخوردگيري، به عنوان الزامات اجرايي در كنار اتخاذ سياست ارزي بهينه پيشنهاد مي‌شود. همچنين از ميان روش هاي اجرا، با لحاظ تبعات مثبت و منفي، روش آزادسازي تدريجي در كنار برقراري بستر نظارتي، مي تواند به عنوان مكانيزم مناسب در نظر گرفته شود.
چكيده لاتين :
In recent years, sanctions have led to limitations in financial transactions, exchange rate fluctuations, and inflation rate rising in Iran. Under such circumstances, official exchange rate was allocated to essential goods such as pharmaceuticals, aiming to promote medicines’ affordability; but problems caused by the multiple-exchange-rate system have raised the idea of alternative policies development. After analyzing the current situation, this study examines the positive and negative impacts of implementing alternative policies on stakeholders as well as providing a framework for supportive policies to protect stakeholders against negative effects.
Methods: The present study is of qualitative type that was conducted in 2021. Besides literature review and extracting main indicators, semi-structured interviews and a focus group discussion were conducted for qualitative data collection. Then the data was analyzed by “content analysis” approach using MAXQDA software.
Results: By categorizing the 1686 primary codes, the main themes were obtained, including “Depicting the policy background”, “Evaluating current situation”, “Identifying alternative exchange rate policies”, “Analyzing predictable conditions”, “Determining supportive policies”, and “Necessity of establishment a feedback system”. Considering expert opinions, although allocating official currency to medicines has been successful in controlling pharmaceuticals’ affordability; the consequences such as increasing organizational corruptions, pricing challenges, growth of bureaucracy, supply chain disruption, and limitations on the pharmaceutical industry highlights the need for a change in this policy. Moreover, this change requires a supportive policy package, including performing “multi-phasing” pricing, and tax-offsetting to protect the pharmaceutical industry; as well as allocating recourses obtained from two currency differences to insurance systems, revising in “Iran FDA-insurance organizations memorandum of understanding”, and developing supplemental insurance plans for the lower deciles to protect the community. By depicting the exchange rate policy background and evaluating current situation, four alternative exchange rate policies emerge.
Conclusion: It seems that switching pharmaceutical exchange rate to a fixed rate near “Nima”, would best improve the current situation. In this regard, considering special supportive policies for different stakeholders and development of a feedback system are considered as the requirements beside implementation of exchange-rate policies. Also, among the implementation methods, considering positive and negative consequences, the gradual method along with the establishment of an inspecting framework, is considered as a suitable mechanism.
