نقش پيشگيرانه پليس در سياست جنايي مشاركتي

زمينه و هدف: كاهش موفقيت و كارايي ابزارهاي سنتي پليس در پيشگيري از جرم و بزهكاري موجب افزايش جرم و ظهور شكل‌هاي نوين بزهكاري در جامعه شده است. مشاركت هرچه وسيع‌تر تشكل‌هاي مردمي و نهادهاي غيردولتي و دولتي با پليس در پيشگيري از جرم و اصلاح اين روند تأثير دارد؛ بنابراين هدف از اين تحقيق، شناسايي نقش پيشگيرانه پليس در سياست جنايي مشاركتي است.روش: اين پژوهش از نظر هدف، كاربردي و به لحاظ ماهيت داده‌ها و شيوۀ اجرا، از نوع پژوهش‌هاي كيفي است. مشاركت‌كنندگان در پژوهش، خبرگان و كاركنان كلانتري‌هاي سطح شهر تهران هستند. نمونه‌گيري به شيوۀ هدفمند و به روش گلوله برفي تا حد اشباع نظري است كه در اين پژوهش تعداد يازده نفر است. ابزار مورد استفاده براي گردآوري داده‌ها، مصاحب، نيمه ساختاريافته است و براي روايي تحقيق از روش‌هاي بازبيني توسط همكاران و بررسي توسط مشاركت‌كنندگان استفاده شد. همچنين براي پايايي از پايايي باز آزمون استفاده شد؛ كه پايايي محاسبه‌شده برابر 93٪ است. تجزيه‌وتحليل داده‌ها، با استفاده از روش تحليل مضمون به‌صورت كدگذاري سه مرحله‌اي داده‌ها انجام شد.يافته‌ها: بر اساس مصاحبه‌هاي صورت گرفته دربارۀ نقش پيشگيرانه پليس در سياست جنايي مشاركتي در پژوهش حاضر تعداد 286 مقوله، شناسايي و منجر به تدوين تعداد يازده مفهوم شد كه عبارت‌اند از: مشاركت سازمان‌ها و ادارات دولتي، مشاركت سازمان‌هاي مردم‌نهاد، مشاركت اقشار مردم، مشاركت از طريق پيشگيري محله محور، آموزش عمومي، مشاركت در پيشگيري از جرائم سايبري، مشاركت از طريق افزايش آگاهي و تعامل، برگزاري جلسات با معتمدين، برون‌سپاري وظايف، مشاركت نهادهاي علمي، فرهنگي و اجتماعي، صلح و سازش از طريق عدالت ترميمي.نتيجه‌گيري: در شرايط كنوني جامعه، پليس زماني مي‌تواند در عرصه تأمين نظم و امنيّت موفق باشد كه از ظرفيت مردمي همچون سرمايه اي ملي و اجتماعي در مقولۀ سياست جنايي مشاركتي پليسي به نحو صحيح استفاده كند؛ اين مشاركت جامعه مدني مستلزم مشاركتي فعال، هدفمند و سنجيده وفق برنامه‌هاي پيشگيري از جرم است.