پديد آورندگان :
ابراهيم زاده، مجيد دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده منابع طبيعي و محيط زيست - گروه محيط زيست، مشهد، ايران , كريمي، آزاده دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده منابع طبيعي و محيط زيست - گروه محيط زيست، مشهد، ايران , اكبري، مرتضي دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده منابع طبيعي و محيط زيست - گروه آموزشي مديريت مناطق خشك و بياباني، مشهد، ايران , يزدان داد، حسين دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده منابع طبيعي و علوم دريايي، نور، ايران
كليدواژه :
ارزيابي توان بوم شناختي , اولويت‌بندي حفاظت , حفاظت از تنوع زيستي , سيستم اطلاعات جغرافيايي , AHP
چكيده فارسي :
ارزيابي توان بوم‌شناختي در جلوگيري از خسارت ديدن منابع طبيعي و محيط زيست، توسعۀ پايدار و پايداري اكوسيستم اهميت زيادي دارد. اين پژوهش با هدف ارزيابي توان بوم‌شناختي استان خراسان رضوي در حفاظت از برخي گونه‌هاي پستانداران شاخص انجام گرفت. يازده نمايه در قالب نه معيار كلي شامل فاصله از جاده، شيب، ارتفاع، تراكم پوشش گياهي، جهت جغرافيايي، فاصله از مناطق تحت حفاظت، فاصله از منابع آبي و فاصله از مناطق مسكوني و كشاورزي به‌كار گرفته شد كه با توجه به تأثيرگذاري آنها در پتانسيل زيستگاه ارزيابي شدند. اهميت نسبي معيارها با روش سلسله‌مراتبي در محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي تعيين شد. براساس نتايج تحقيق براي كاربري حفاظت، مهم‌ترين معيار براي گونه‌هاي كل و بز، قوچ و ميش عامل شيب به‌ترتيب با ضريب 0/372 و 0/342؛ براي گونه‌هاي گربۀ پالاس، پلنگ، گربۀ شني، كاراكال و كفتار عامل ارتفاع به‌ترتيب با ضرايب 0/275، 0/338، 0/285و 0/332؛ براي يوزپلنگ عامل فاصله از اراضي كشاورزي و مسكوني با ضريب 0/291؛ و براي آهو عامل پوشش گياهي با وزن 0/311تعيين شد. مسئولان حفاظت محيط زيست استان خراسان رضوي، از مكان‌هاي اولويت‌دار شناسايي‌شده در اين تحقيق مي‌توانند براي برنامه‌ريزي و گسترش مناطق تحت حفاظت جديد استفاده كنند.
چكيده لاتين :
Evaluating ecological capability is of at most importance in preventing significant damages to natural and environmental resources in addition to its pivotal roles in ecosystem sustainability and sustainable development as well. Therefore, this study aimed to evaluate the ecological capabilities of Khorasan Razavi Province for the conservation of key mammal species. Accordingly, eleven indices derived from nine general criteria including distance from roads, slope, elevation, vegetation density, geographical direction, distance from protected areas, distance from water sources, distance from residential and agricultural areas, were selected and evaluated. The relative importance of the indices was then determined using a hierarchical GIS environment. Based on the results, the slope was the most important driving force for the conservation of species such as the wild goat and wild sheep with the coefficients of 0.372 and 0.342, respectively while the elevation was detected as the most contributing factor for the species of the pallas’s cat, leopard, sand cat, and caracal with the coefficients of 0.227, 0.338, 0.228 and 0.332, respectively; The factors most determinant for the habitat suitability of the Asiatic cheetah, were the distance from agricultural and residential lands with a coefficient of 0.29 while for the goitered gazelle, the vegetation weighted the most with a coefficient of 0.311. In conclusion, the identified locations are recommendable to be included in the current conservation network.
